Ισχυρισμός: Η φωτογραφία δείχνει μεγάλη συγκέντρωση στο Παρίσι όπου οι Γάλλοι απαιτούν την παύση της στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία.
Συμπέρασμα: Η σύνδεση της επίμαχης φωτογραφίας με τη διαδήλωση του κόμματος των Πατριωτών στις 8 Μαρτίου 2025 είναι παραπλανητική. Η φωτογραφία είχε ληφθεί σε μια πολύ μεγαλύτερη διαδήλωση το 2023, που όμως δεν αφορούσε τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, αλλά το συνταξιοδοτικό σύστημα. Επίσης, η παρουσίαση της διαδήλωσης ως γενικευμένη θέση των Γάλλων είναι παραπλανητική, καθώς οι Πατριώτες είναι ένα μικρό κόμμα που δεν έχει λάβει καμία έδρα σε 6 εκλογικές αναμετρήσεις. Στην ίδια τη διαδήλωση συμμετείχαν έως λίγες χιλιάδες άτομα, ενώ το Παρίσι με τα περίχωρά του φέρει εκατομμύρια κατοίκους. Αντίθετα με τον ισχυρισμό, οι τότε διπλωματικές κινήσεις του Μακρόν είχαν ανεβάσει δημοσκοπικά την αποδοχή του και την υποστήριξη στην Ουκρανία, με την πλειοψηφία να υποστηρίζει τη χρήση γαλλικών στρατευμάτων για τη διασφάλιση εκεχειρίας.
Μεγάλη απήχηση εμφάνισαν δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία, οι Γάλλοι διαδήλωσαν μαζικά στο Παρίσι, απαιτώντας από την κυβέρνηση την αναστολή στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία.
Ορισμένα δημοσιεύματα εμφάνιζαν μια πανοραμική πολυπληθή φωτογραφία, όπως τα pronews.gr, greeknewsondemand.com, happenednow.gr:
Άλλα δημοσιεύματα δεν περιείχαν τη φωτογραφία, αλλά γενίκευαν την υποστήριξη των αιτημάτων όσων διαδήλωσαν, κάνοντας λόγο για απαίτηση «των Γάλλων», όπως στο el.gr, oparlapipas.gr και europost.gr.
Ο ισχυρισμός κυκλοφόρησε ευρέως και στα κοινωνικά δίκτυα:
Τι ισχύει
Υπόβαθρο
Καταρχάς, η επίμαχη πολυπληθής εικόνα δεν αφορά κάποια πρόσφατη διαδήλωση. Η φωτογραφία λήφθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2023, και αφορούσε κινητοποιήσεις και απεργίες εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών ειδικά κατά της τότε μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Βασική ανησυχία αποτελούσε η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης. Το υπόβαθρο της διαδήλωσης καθίσταται σαφές και από τα πλακάτ που έφεραν οι διαδηλωτές, που είναι εμφανή σε περισσότερες φωτογραφίες από την διαδήλωση.
Είναι σκόπιμο να σημειώσουμε ότι από το 2017 μέχρι και σήμερα, πρόεδρος της Γαλλίας είναι ο Εμανουέλ Μακρόν. Ορισμένες πολιτικές του επιλογές έχουν υπάρξει ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες, με τη δημοτικότητά του να πέφτει δύο φορές απότομα το 2018 και 2023, γεγονός που οδήγησε σε διαδηλώσεις όπως και η προαναφερόμενη.
Ωστόσο, δεν έχουν υπάρξει αντίστοιχα αμφιλεγόμενες όλες οι θέσεις του, με χαρακτηριστική την περίπτωση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Λίγο πριν την αναζωπύρωση του πολέμου το Φεβρουάριο του 2022, ο Μακρόν είχε επιδιώξει την αποτροπή του σε προσωπική συνάντηση με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Έπειτα, κατά τη διάρκεια της σύρραξης, ο Μακρόν επεδίωξε κεντρικό ρόλο στην υποστήριξη της Ουκρανίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Από τότε και μέχρι και τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η στάση του Μακρόν υπέρ της Ουκρανίας επικροτείται από την πλειοψηφία των Γάλλων, με ένα μέρος τους να ζητάει μάλιστα ακόμη περισσότερη υποστήριξη της Ουκρανίας:
Μετάφραση αποτελεσμάτων δημοσκόπησης της IPSOS σε αντιπροσωπευτικό δείγμα Γάλλων πολιτών το Φεβρουάριο του 2025, με συγκρίσεις για το 2023 και το 2024.
Ωστόσο, οι Γάλλοι διχάζονται ειδικά απέναντι στο ζήτημα της πιο άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής τους στον πόλεμο. Τον Φεβρουάριο του 2024, απέναντι στο ερώτημα αν θα μπορούσαν να αποσταλθούν ευρωπαϊκές δυνάμεις εδάφους στην Ουκρανία, ο Μακρόν δήλωσε ότι τίποτα δε μπορούσε να αποκλειστεί επί του θέματος. Τότε, οι σύμμαχοι του στο NATO απέρριψαν δημοσίως το εν λόγω σενάριο, αλλά ο Μακρόν επέμενε ότι όλες οι πιθανότητες θα έπρεπε να μένουν στο τραπέζι, στο πλαίσιο μιας «στρατηγικής ασάφειας» που θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στη Ρωσία.
Έπειτα, με την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο 2025, οι ΗΠΑ άσκησαν πίεση στην Ουκρανία ώστε να συνθηκολογήσει άμεσα με τη Ρωσία, συνταυτιζόμενος με φιλορωσικές θέσεις και προωθώντας σχετική παραπληροφόρηση. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας αντέτεινε ότι ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος ξεκίνησε το 2014 και από τότε η Ρωσία είχε επανειλημμένα παραβιάσει συμφωνίες εκεχειρίας, συνεπώς, δε μπορούσε να εξασφαλιστεί ειρήνη χωρίς κάποια εγγύηση ασφαλείας. Οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να δώσουν βαρύτητα στην ανησυχία της Ουκρανίας, οδηγώντας σε κλιμάκωση τη ρήξη μεταξύ των δύο κρατών.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Μακρόν συναντήθηκε με τον Τραμπ στα τέλη Φεβρουαρίου 2025, όπου επεδίωξε διπλωματικά να υπερασπιστεί την Ουκρανία και να προωθήσει επιφύλαξη έναντι των πρακτικών της Ρωσίας. Έπειτα, ο Μακρόν πήρε την πρωτοβουλία συντονισμού μιας ευρωπαϊκής πρότασης εκεχειρίας, ηγήθηκε σε συζητήσεις ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας και πρότεινε ότι το πυρηνικό οπλοστάσιο της Γαλλίας θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευρωπαϊκή εγγύηση ασφαλείας. Αυτές του οι ενέργειες οδήγησαν αναλυτές σε εκτίμηση αναβάθμισης της επιρροής του διεθνώς ως ηγετικού ευρωπαϊκού παράγοντα.
Έτσι, οι δημοσκοπήσεις στις αρχές Μαρτίου, έκαναν λόγο για αύξηση της δημοτικότητάς του από το πλέον χαμηλό στο οποίο είχε φτάσει προηγουμένως. Σε δημοσκόπηση της Odoxa, το 64% συμφωνούσε με την πρόταση Μακρόν για επέκταση της “πυρηνικής ομπρέλας προστασίας” της Γαλλίας σε άλλες χώρες, και το 65% στη χρήση γαλλικών στρατευμάτων για τη διασφάλιση μιας συνθήκης εκεχειρίας στην Ουκρανία. Οι Γάλλοι ήταν αρνητικοί μόνο ως προς τη συμμετοχή στρατευμάτων τους απευθείας στον πόλεμο (25% υπέρ). Πάντως, και για τις δύο προαναφερόμενες θέσεις, το κοινό είχε γίνει πιο θετικό μέσα σε 10 ημέρες διπλωματίας του Μακρόν (αύξηση 10% και 4% μονάδων αντίστοιχα, μεταξύ 25 Φεβρουαρίου και 7 Μαρτίου).
Μέχρι τη συγγραφή του παρόντος άρθρου, η τελευταία σχετική εξέλιξη σημειώθηκε στις 27 Μαρτίου, όπου ο Μαρκόν ανακοίνωσε γαλλο-βρετανική υποστήριξη σε ένα πλάνο τοποθέτησης ευρωπαϊκών στρατευμάτων σε στρατηγικές βάσεις της Ουκρανίας. Αυτά τα στρατεύματα δε θα βρισκόταν στα σύνορα ούτε θα δρούσαν καθαυτά ως ειρηνευτικές δυνάμεις, αλλά θα επεδίωκαν να αποτρέψουν τυχόν ρωσική παραβίαση εκεχειρίας υπό την απειλή της επέμβασής τους.
Η επίμαχη διαδήλωση
Η διαδήλωση στην οποία αναφέρονται τα επίμαχα δημοσιεύματα έλαβε χώρα στις 8 Μαρτίου, σε διοργάνωση του γαλλικού κόμματος Πατριώτες.
Πρόκειται για ένα μικρό κόμμα που ιδρύθηκε το 2017, και ανήκει στο φάσμα του ευρωσκεπτικισμού και της ακροδεξιάς. Το κόμμα αυτό μέχρι στιγμής δεν έχει αποκτήσει καμιά έδρα στις 6 εκλογικές αναμετρήσεις στις οποίες έχει συμμετάσχει. Ενδεικτικά, στις πιο πρόσφατες Ευρωεκλογές του 2024, το κόμμα έλαβε το 0.93% των ψήφων, ενώ το γαλλικό όριο εισαγωγής στην Ευρωβουλή ήταν στο 5%.
Ο πρόεδρος των Πατριωτών ονομάζεται Florian Philippot, και έχει διαδώσει παραπληροφόρηση πολυάριθμες φορές, τόσο για την πανδημία της COVID-19 όσο και για τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο.
Οι Πατριώτες έχουν οργανώσει πολυάριθμες διαδηλώσεις από το 2023, σύμφωνα με φωτογραφίες που έχουν αναρτήσει στην ιστοσελίδα τους, με αρκετές όμως να φαίνεται να συγκεντρώνουν εκατοντάδες ή και μόνο λίγες δεκάδες άτομα.
Στις 3 Μαρτίου, με ανάρτησή του στο X (πρώην Twitter), ο Philippot ανακοίνωσε την επίμαχη διαδήλωση για τις 8 Μαρτίου, με τίτλο «Μακρόν δεν θα πεθάνουμε για την Ουκρανία». Έπειτα από τη διαδήλωση, ο Philippot και κάποιοι τρίτοι λογαριασμοί, αναμετέδωσαν φωτογραφίες και βίντεο απ’ αυτή.
Ακολούθησαν αναπαραγωγές αυτού του υλικού από τρίτες ιστοσελίδες. Ωστόσο, η κάλυψη εντός Γαλλίας ήταν ελάχιστη: καταγράψαμε σχετικά δημοσιεύματα μόνο από τρία μικρά ιστολόγια, με τα δύο εξ αυτών να προβαίνουν σε ιδιαίτερα πολιτικοποιημένη παρουσίαση. Η ημερήσια αρθρογραφία στα ευρέως αναγνωρισμένα γαλλικά ΜΜΕ δεν περιελάμβανε καμιά αναφορά στην διαδήλωση των Πατριωτών, αλλά επικεντρώθηκε στην άλλη και πολύ μεγαλύτερη διαδήλωση που λάμβανε χώρα την ίδια μέρα στο Παρίσι, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Γυναίκας, με δεκάδες χιλιάδες συμμετέχοντες.
Ωστόσο, η διαδήλωση των Πατριωτών προβλήθηκε σε πολυάριθμα άρθρα και γλώσσες από το ρωσικά ελεγχόμενο δίκτυο προπαγάνδας και παραπληροφόρησης “Portal Kombat”. Πρόκειται για παρακλάδια των ιστοσελίδων RT και Pravda που δρουν στο πλαίσιο του σχεδίου του Κρεμλίνου για υπονόμευση υποστήριξης προς την Ουκρανία. Καταγράψαμε σειρά τέτοιων παραπλήσιων δημοσιευμάτων (παραδείγματα: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7), πιθανόν στο πλαίσιο προσπάθειας κατακλυσμού των μηχανών αναζήτησης και ΑΙ υπηρεσιών ενημέρωσης, πρακτική που πρόσφατα επισημάνθηκε από τον οργανισμό Newsguard. Δημοσιεύματα από το Pravda αναρτήθηκαν και στα ελληνικά.
Παράλληλα, αναρτήθηκαν σχετικά δημοσιεύματα και βίντεο σε ΜΜΕ τρίτων χωρών που διαθέτουν σημαντικούς δεσμούς με τη Ρωσία, όπως στο Πακιστάν, στην Ινδία και στο Αζερμπαϊτζάν.
Παρότι τα εν λόγω δημοσιεύματα περιγράφουν τη διαδήλωση με γενικευμένους όρους (όπως “το Παρίσι ξέσπασε”), στην πραγματικότητα, εντός του κειμένου τους αναφέρονται σε χιλιάδες ή και μόνο εκατοντάδες συμμετέχοντες. Είναι σκόπιμο να σημειωθεί ότι ο πληθυσμός της πόλης του Παρισιού ξεπερνάει τα 2 εκατομμύρια κατοίκους, με πολλά ακόμη εκατομμύρια στον περίγυρο της πόλης.
Επιδιώκοντας να επαληθεύσουμε το μέγεθος συμμετοχής στη διαδήλωση, προχωρήσαμε σε ανασκόπηση του οπτικοακουστικού υλικού που λήφθηκε τη μέρα της διαδήλωσης και αναρτήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα. Εντοπίσαμε το εξής βίντεο που από το 3:20 λεπτό, καταγράφει τους διαδηλωτές από την αρχή μέχρι το τέλος της πορείας. Σε χονδρική καταμέτρηση των διαδηλωτών, επαληθεύσαμε το μέγεθος συμμετοχής από αρκετές εκατοντάδες έως λίγες χιλιάδες άτομα, που όπως προαναφέραμε, δεν δικαιολογεί τους γενικευμένους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιήθηκαν.
Είναι σκόπιμο να σημειωθεί επίσης ότι έκτοτε, οι Πατριώτες έχουν διοργανώσει περισσότερες σχετικές διαδηλώσεις, με όμως αντίστοιχα περιορισμένη συμμετοχή, όπως φαίνεται στα σχετικά βίντεο.
Συμπέρασμα
Η σύνδεση της επίμαχης φωτογραφίας με τη διαδήλωση του κόμματος των Πατριωτών στις 8 Μαρτίου 2025 είναι παραπλανητική. Η φωτογραφία είχε ληφθεί σε μια πολύ μεγαλύτερη διαδήλωση το 2023, που όμως δεν αφορούσε τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, αλλά το συνταξιοδοτικό σύστημα. Επίσης, η παρουσίαση της διαδήλωσης ως γενικευμένη θέση των Γάλλων είναι παραπλανητική, καθώς οι Πατριώτες είναι ένα μικρό κόμμα που δεν έχει λάβει καμία έδρα σε 6 εκλογικές αναμετρήσεις. Στην ίδια τη διαδήλωση συμμετείχαν έως λίγες χιλιάδες άτομα, ενώ το Παρίσι με τα περίχωρά του φέρει εκατομμύρια κατοίκους. Αντίθετα με τον ισχυρισμό, οι τότε διπλωματικές κινήσεις του Μακρόν είχαν ανεβάσει δημοσκοπικά την αποδοχή του και την υποστήριξη στην Ουκρανία, με την πλειοψηφία να υποστηρίζει τη χρήση γαλλικών στρατευμάτων για τη διασφάλιση εκεχειρίας.
