Όχι δεν ήταν “αμερικανική συνωμοσία” η πολύνεκρη έκρηξη στο Μαρί το 2011
Σύμφωνα με άρθρο του Σενέρ Λεβέντ που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της εφημερίδας “Πολίτης” η ισχυρότατη έκρηξη που έλαβε χώρα στις 11 Ιουλίου 2011 στη Ναυτική Βάση Ευάγγελος Φλωράκης στο Μαρί της Κύπρου, η οποία και προκάλεσε το θάνατο 13 ανθρώπων, ήταν “αμερικανική συνωμοσία”. Ο εν λόγω ισχυρισμός είναι ψευδής.
Σε “άρθρο γνώμης” του Σενέρ Λεβέντ αναφέρονται τα παρακάτω:
Από τα λόγια του Κουτρέτ Όζερσαϊ. Πρόβαλε έναν ισχυρισμό. Μήπως είναι μόνο ισχυρισμός ή κατέχει σοβαρά αποδεικτικά στοιχεία στα χέρια του; Τι λέει; «Η έκρηξη στο Μαρί ήταν για να σπάσει η Αμερική τη ρωσική επιρροή στην Κύπρο». Δηλαδή, αυτή ήταν μια αμερικανική συνωμοσία. Ενάντια σε ποιον; Ενάντια στον Χριστόφια! Για να πω την αλήθεια, μετά από εκείνη την έκρηξη το σκέφτηκα και εγώ πολύ ότι θα μπορούσε να είχε γίνει έτσι. Όμως, δεν το έγραψα διότι δεν κατείχα σοβαρά δεδομένα. Πού στηρίζει αυτό τον ισχυρισμό του ο Όζερσαϊ; Είχε κατασχεθεί, ως γνωστόν, πλοίο με ρωσική σημαία που ξεκίνησε από το Ιράν μεταφέροντας όπλα στη Συρία. Αυτά τα όπλα είχαν φυλαχθεί στη ναυτική βάση στον νότο για δύο χρόνια. Ύστερα τινάχθηκαν στον αέρα σε εκείνη τη ναυτική βάση. Γιατί; Ανησύχησαν ότι ο Χριστόφιας θα έδινε εκείνα τα όπλα στη Συρία μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα. Και αυτό προκάλεσε το σαμποτάζ της Αμερικής. Αυτός είναι ο ισχυρισμός. Ο Όζερσαϊ έθεσε το θέμα στην ημερήσια διάταξη, εξηγώντας ότι η Αμερική ενοχλείται από τις σημερινές σχέσεις της Κύπρου με τη Ρωσία. Η Αμερική συνέδεσε με τη Ρωσία και την απόφασή της να άρει το εμπάργκο όπλων προς το νότιο τμήμα της Κύπρου. Είπε το εξής στην κυπριακή κυβέρνηση όταν ήρε το εμπάργκο: «Σε αντάλλαγμα, από εδώ και μπρος δεν θα σταματούν ρωσικά πολεμικά πλοία στο νότια λιμάνια, θα συνεργαστείς μαζί μας και σε θέματα καταπολέμησης μαύρου χρήματος και στρατιωτικά θέματα»!
Τι ισχύει
Ο συντάκτης του άρθρου, Σενέρ Λεβέντ, επικαλείται τον ηγέτη του τουρκοκυπριακού Κόμματος του Λαού (HP) Κουντρέτ Όζερσαϊ.
Στις 9 Ιανουαρίου 2009, το υπό κυπριακή σημαία εμπορικό πλοίο Monchegorsk φόρτωσε στο λιμάνι Μπαντάρ Αμπάς του Ιράν και αναχώρησε για το ταξίδι του προς τη Λαττάκεια της Συρίας. Το φορτίο περιλάμβανε 98 εμπορευματοκιβώτια και 231 πακέτα. Στις 20 Ιανουαρίου, πλοίο των ΗΠΑ σταμάτησε το Monchegorsk στην Ερυθρά Θάλασσα και, αφού έλεγξε το φορτίο, διαπίστωσε παραβιάσεις των αποφάσεων του ΟΗΕ που επέβαλαν κυρώσεις κατά του Ιράν (Αποφάσεις Συμβουλίου Ασφαλείας 1747 (2007) και 1803 (2008)).
Στις 23 Ιανουαρίου, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ ενημέρωσε τον τότε πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια ότι σύμφωνα με τις συμφωνίες που είχε υπογράψει η Κύπρος ήταν υποχρεωμένη να εμποδίσει το πλοίο να συνεχίσει προς τη Συρία. Η Συρία ενημέρωσε την Κυπριακή Δημοκρατία ότι μια τέτοια ενέργεια θα έβλαπτε τις διμερείς σχέσεις. Η Κύπρος ζήτησε από το πλοίο να προσαράξει στο λιμάνι της Λεμεσού για επιθεώρηση. Το πλοίο κατέφθασε στην Λεμεσό στις 29 Ιανουαρίου, όπου μετά από ελέγχους όντως διαπιστώθηκε η ύπαρξη παράνομου πολεμικού υλικού.
Το Φεβρουάριο του 2009, το πλοίο Monchegorsk το οποίο μετέφερε πολεμοφόδια από το Ιράν στη Συρία κατασχέθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία. Μετά από συσκέψεις, λήφθηκε η απόφαση από τις Αρχές της Δημοκρατίας για μεταφορά και φύλαξη των εμπορευματοκιβωτίων στη Ναυτική Βάση στο Μαρί. Η μεταφορά διήρκησε από τις 6 μέχρι τις 12 Μαρτίου. Το φορτίο ζύγιζε συνολικά 1.500 περίπου τόνους, και έτσι χρειάστηκε να χτιστεί τσιμεντένια βάση στο χώρο τοποθέτησής του για να μην υποχωρήσει το έδαφος.
Ο Ρόλος της Συρίας
Η σχέση Άσαντ-Χριστόφια φαίνεται να διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις της τότε Κυβέρνησης και αυτό φάνηκε στις 31/08/2009, όταν ο Δημήτρης Χριστόφιας σε συνάντησή του στη Δαμασκό με τον Πρόεδρο της Συρίας, φέρεται να τον διαβεβαίωσε, σε τρεις περιπτώσεις, ότι, το φορτίο δεν θα δοθεί σε οποιονδήποτε τρίτο και ότι, θα παραμείνει φυλαγμένο στην Κύπρο, μέχρις ότου καταστεί δυνατή η επιστροφή του στη Συρία ή στο Ιράν.
Ο Ιρανός Πρέσβης στην Κύπρο τότε είχε δηλώσει ότι δεν θα υπήρχε καμία ένσταση στο ενδεχόμενο καταστροφής του φορτίου, ενώ τόνισε ότι θα μπορούσαν να μιλήσουν και με τους Σύρους για να μη δημιουργηθεί κάποιο ζήτημα ούτε από αυτούς.
Το χρονικό της έκρηξης
Η έκρηξη της 11ης Ιουλίου 2011 στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» σημειώθηκε σε εμπορευματοκιβώτια με πολεμικό υλικό (πυρομαχικά), τα οποία είχαν κατασχεθεί από πλοίο το 2009 (MV Monchegorsk) και φυλάγονταν εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες στη ναυτική βάση για 2,5 χρόνια.
Στις 5 Ιουλίου παρατηρήθηκε αλλοίωση σε ένα από τα εμπορευματοκιβώτια εντός των οποίων βρίσκονταν τα εκρηκτικά. Από τις 5 έως τις 10 του ίδιου μήνα εκδόθηκε κόκκινος συναγερμός και έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Στις 11 Ιουλίου, το φορτίο ανατινάχθηκε σκοτώνοντας 13 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 63, ενώ καταστράφηκε και η κύρια ηλεκτροπαραγωγική μονάδα του νησιού.
Καταδίκη και πόρισμα
Στις 20 Ιουλίου 2011, εννέα ημέρες μετά την τραγική έκρηξη της 11ης Ιουλίου στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί, το Υπουργικό Συμβούλιο με διάταγμά του διόρισε την υπό τον κ. Πόλυ Πολυβίου Μονομελή Ερευνητική Επιτροπή, προκειμένου να διερευνήσει όλα τα σχετικά γεγονότα καθώς και το θέμα της ευθύνης/ευθυνών για την έκρηξη και τα συνεπακόλουθά της.
Στις 2 Οκτωβρίου 2011 παραδόθηκε το πόρισμα Πολυβίου για την έκρηξη στη Ναυτική Βάση.
Σύμφωνα με το πόρισμα, το τραγικό περιστατικό ήταν αποτέλεσμα:
● Της απόφασης για κατακράτηση και εκφόρτωση των εμπορευματοκιβωτίων.
● Της δίχως έλεγχο και ανεύθυνης φύλαξης του φορτίου στο Μαρί.
● Της εις γνώση των αρμοδίων επικινδυνότητας του φορτίου.
● Της αδιαφορίας εκ μέρους των υπευθύνων να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες.
● Των παραλείψεων και των λανθασμένων χειρισμών των υπευθύνων.
Πόρισμα Πολυβίου( (PDF) Πόρισμα Πολυβίου για το Μαρί | Christakis Charalampous – Academia.edu
Για το περιστατικό, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 5 ετών ο τότε υπουργός Άμυνας της Κύπρου Κώστας Παπακώστας (απεβίωσε το 2015 ως κατάδικος) για ανθρωποκτονία εξ αμελείας, ενώ ο Έλληνας Αρχηγός Εθνικής Φρουράς Πέτρος Τσαλικίδης καταδικάστηκε σε εφτά χρόνια φυλάκισης από στρατοδικείο στην Ελλάδα για το ίδιο αδίκημα.
Ο κ. Χριστόφιας μίλησε για “δολιοφθορά” το 2016 από ξένο δάκτυλο (δίχως αποδείξεις), προκαλώντας σωρεία αντιδράσεων και μιλώντας για “συνωμοσία” εναντίον του και εναντίον της Κύπρου από ξένες δυνάμεις. Σε βιβλίο του, όμως, επεσήμανε πως
«Υπονοώ κάτι που λένε οι ειδικοί σε Ελλάδα και Κύπρο. Ότι δηλαδή η πυρίτιδα δεν εκρήγνυται με θερμοκρασίες νύχτας. Αυτό είναι παράδοξο. Δεν έχω ακόμα τα στοιχεία τα οποία επικαλούνται οι άνθρωποι αυτοί, γι’ αυτό βάζω ερωτηματικό».
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα εκρηκτικά που κατασχέθηκαν το 2009 δεν ήταν “πυρίτιδα” γενικά και αόριστα, αλλά πυρομαχικά υψηλής εκρηκτικότητας των 120mm, 122mm, 125mm και 160mm, σφαίρες των 7.62 mm, πυροκροτητές μαγνησίου κ.λ.π., που προέρχονταν από το Ιράν και προορίζονταν για τη Συρία. Πυρομαχικά αυτού του είδους, τα οποία είναι σοβιετικής/ρωσικής προέλευσης με βάση τα διαμετρήματα, φέρουν γομώσεις τύπου A-IX-2, RDX για παράδειγμα, και όχι “απλή πυρίτιδα.”
Συμπεράσματα
Ο κ. Σενέρ Λεβέντ αναπαράγει μια θεωρία συνωμοσίας χωρίς καμία απόδειξη ή βάση. Η έκρηξη στη Ναυτική Βάση Ευάγγελος Φλωράκης, προκλήθηκε από την ελλιπή φύλαξη μεγάλης ποσότητας κατασχεθέντων πυρομαχικών τα οποία παρέμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες, όπως προκύπτει από το πόρισμα Πολυβίου.
Συντάκτης: Ιάκωβος Μυλωνάς
Επιμέλεια: Θάνος Σιτίστας και Fact Check Cyprus
