Ισχυρισμός: Ο Φάουτσι δικάζεται για τις μάσκες και τις αποστάσεις και άλλα διάφορα πειράματα.
Συμπέρασμα: Ο ισχυρισμός είναι αναληθής. Ο Άντονι Φάουτσι εμφανίστηκε ενώπιον του Κογκρέσου στις 3 Ιουνίου 2024 οικειοθελώς, συμμετέχοντας σε ακρόαση που είχε ως σκοπό να εξετάσει τις αντιπαραθέσεις σχετικά με την πανδημία COVID-19 και την προέλευσή της. Διεθνή, αλλά και ελληνικά μέσα ενημέρωσης, μετέδωσαν την είδηση της ακρόασης, και σε κανένα από αυτά δεν αναφέρθηκε ότι ο Δρ. Φάουτσι είναι αντιμέτωπος με δίκη. Αντίθετα, η παρουσία του στο Κογκρέσο ήταν μέρος των τυπικών διαδικασιών κοινοβουλευτικού ελέγχου και δεν σχετιζόταν με κάποια νομική δίωξη ή κατηγορία εναντίον του.
Τα τελευταία χρόνια, η διάδοση παραπληροφόρησης έχει αυξηθεί δραματικά, επηρεάζοντας την κοινή γνώμη και υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στα θεσμικά όργανα και τους επιστήμονες. Ένα πρόσφατο παράδειγμα τέτοιας παραπληροφόρησης αφορά τον Δρ. Άντονι Φάουτσι, του πρώην διευθυντή του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων των ΗΠΑ και μία από τις πιο γνωστές φυσιογνωμίες στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19.
Ισχυρισμοί και Πραγματικότητα
Ισχυρισμοί που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε διάφορα ιστολόγια υποστηρίζουν ότι ο Δρ. Φάουτσι δικάζεται για διάφορα αδικήματα που σχετίζονται με τη διαχείριση της πανδημίας και τον ρόλο του στα εμβόλια. Αυτές οι φήμες ισχυρίζονται ότι ο Φάουτσι είναι υπεύθυνος για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ότι αντιμετωπίζει σοβαρές νομικές συνέπειες.
Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί είναι αναληθείς. Στην πραγματικότητα, ο Δρ. Άντονι Φάουτσι εμφανίστηκε ενώπιον του Κογκρέσου στις 3 Ιουνίου 2024 οικειοθελώς, σε ακρόαση που αφορούσε τις αντιπαραθέσεις για την πανδημία και την προέλευσή της. Η ακρόαση αυτή είχε σκοπό να ρίξει φως στις ενέργειες και στις αποφάσεις που λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς και να απαντηθούν ερωτήσεις από τα μέλη του Κογκρέσου.
Κάλυψη από Μέσα Ενημέρωσης
Διεθνή Μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν την είδηση της ακρόασης, και σε κανένα εξ’ αυτών δεν γίνεται λόγος για δίκη του γνωστού επιστήμονα. Η παρουσία του Δρ. Φάουτσι στο Κογκρέσο ήταν μέρος των κανονικών διαδικασιών κοινοβουλευτικού ελέγχου και όχι κάποιας νομικής διαδικασίας εναντίον του.
Πηγές και Μηχανισμοί Παραπληροφόρησης
Η παραπληροφόρηση αυτή συχνά προέρχεται από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, ψευδείς ειδησεογραφικές ιστοσελίδες και ομάδες με πολιτικά κίνητρα που αντιτίθενται στα μέτρα δημόσιας υγείας. Αυτές οι ομάδες εκμεταλλεύονται την αβεβαιότητα και τον φόβο που δημιούργησε η πανδημία για να διαδώσουν ψευδείς ειδήσεις και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στην επιστημονική κοινότητα.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός είναι αναληθής. Ο Άντονι Φάουτσι εμφανίστηκε ενώπιον του Κογκρέσου στις 3 Ιουνίου 2024 οικειοθελώς, συμμετέχοντας σε ακρόαση που είχε ως σκοπό να εξετάσει τις αντιπαραθέσεις σχετικά με την πανδημία COVID-19 και την προέλευσή της. Διεθνή, αλλά και ελληνικά μέσα ενημέρωσης, μετέδωσαν την είδηση της ακρόασης, και σε κανένα από αυτά δεν αναφέρθηκε ότι ο Δρ. Φάουτσι είναι αντιμέτωπος με δίκη. Αντίθετα, η παρουσία του στο Κογκρέσο ήταν μέρος των τυπικών διαδικασιών κοινοβουλευτικού ελέγχου και δεν σχετιζόταν με κάποια νομική δίωξη ή κατηγορία εναντίον του.
Ισχυρισμός: “Αυτή η αίτηση ευρεσιτεχνίας της Pfizer εγκρίθηκε στις 31 Αυγούστου 2021 και είναι η πρώτη ευρεσιτεχνία που εμφανίζεται σε μια λίστα με πάνω από 18500 με σκοπό την απομακρυσμένη ιχνηλάτηση επαφών όλων των εμβολιασμένων ανθρώπων παγκοσμίως, οι οποίοι θα είναι ή είναι τώρα συνδεδεμένοι στο ‘Διαδίκτυο των Πραγμάτων’ μέσω κβαντικής σύνδεσης παλμικών συχνοτήτων μικροκυμάτων 2,4 gHz ή υψηλότερων, απευθείας μέσω πύργων κινητής τηλεφωνίας και δορυφόρων λόγω του οξειδίου του γραφενίου που διατηρείται στους λιπώδεις ιστούς όλων των ατόμων που έλαβαν το εμβόλιο θανάτου.”
Συμπέρασμα: Ο ισχυρισμός βασίζεται σε πλήρη παρερμηνεία μιας πατέντας που δεν ανήκει στην Pfizer και δεν αφορά εμβόλια. Η πατέντα US 11,107,588 B2 των Gal Ehrlich και Maier Fenster περιγράφει ένα σύστημα ιχνηλάτησης επαφών που χρησιμοποιεί κινητά τηλέφωνα και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, αλλά όχι εμβόλια. Δεν αναφέρει μικροκύματα, οξείδιο του γραφενίου, ή κβαντικές συνδέσεις, ενω τα εμβόλια COVID-19 δεν περιέχουν οξείδιο του γραφενίου.
Κυκλοφορεί στα social media ανάρτηση που ισχυρίζεται ότι η Pfizer απέκτησε ευρεσιτεχνία για την παρακολούθηση εμβολιασμένων ανθρώπων παγκοσμίως μέσω “οξειδίου του γραφενίου και μικροκυμάτων”. Η ανάρτηση συνοδεύεται από φωτογραφία που δείχνει τη σελίδα τίτλου αμερικανικής πατέντας με αριθμό US 11,107,588 B2.
Τι ισχύει
Η πατέντα US 11,107,588 B2 που εγκρίθηκε στις 31 Αυγούστου 2021 δεν ανήκει στην Pfizer, σύμφωνα με το επίσημο μητρώο του Αμερικανικού Γραφείου Πατεντών και Εμπορικών Σημάτων (USPTO). Στη σελίδα 1 της πατέντας αναφέρονται σαφώς οι εφευρέτες: “Gal Ehrlich, Ramat-Gan (IL)” και “Maier Fenster, Petach-Tikva (IL)” (US Patent 11,107,588 B2, USPTO, 31 Αυγούστου 2021).
Ο πλήρης τίτλος της πατέντας είναι «Μέθοδοι και Συστήματα Ιεράρχησης Θεραπειών, Εμβολιασμού, Ελέγχου και/ή Δραστηριοτήτων με Παράλληλη Προστασία της Ιδιωτικότητας των Ατόμων». Στην περίληψη (Abstract) της πατέντας αναφέρεται ξεκάθαρα: «Σύστημα και μέθοδοι για την ανώνυμη επιλογή υποκειμένων προς θεραπεία έναντι μολυσματικής νόσου που προκαλείται από παθογόνο. Το σύστημα αποτελείται από πλήθος ηλεκτρονικών συσκευών με οδηγίες να δημιουργούν ένα αναγνωριστικό (ID) και, όταν βρίσκονται σε κοντινή απόσταση με άλλη τέτοια ηλεκτρονική συσκευή, μία ή και οι δύο συσκευές να μεταδίδουν ή/και να λαμβάνουν το αναγνωριστικό από την άλλη ηλεκτρονική συσκευή» (US Patent 11,107,588 B2, σελ. 1).
Στο παράδειγμα 19 της πατέντας διευκρινίζεται ότι οι ηλεκτρονικές συσκευές είναι εξωτερικές συσκευές που μεταφέρονται από τα άτομα, όπως κινητά τηλέφωνα, συσκευές Bluetooth, pagers κ.λπ. (“to be carried around by said subjects”) (US Patent 11,107,588 B2, σελ. 52).
Η πατέντα κατατέθηκε επίσημα στις 30 Νοεμβρίου 2020, αλλά η «πρωτοκαθεδρία» της ξεκινά από την 11η Αυγούστου 2020, που είναι η πρώτη ημερομηνία κατάθεσης σχετικής αίτησης (US Patent 11,107,588 B2, σελ. 1). Την περίοδο αυτή δεν υπήρχαν ακόμη εγκεκριμένα εμβόλια COVID-19: το πρώτο εμβόλιο Pfizer-BioNTech έλαβε έγκριση έκτακτης χρήσης από τον FDA στις 11 Δεκεμβρίου 2020 (FDA Emergency Use Authorization, BLA 125742).
Τα συστατικά των εμβολίων
Σε σχέση με τα συστατικά των εμβολίων και μετά από αναζητηση που έγινε στο πλήρες κείμενο των 96 σελίδων της πατέντας (US Patent 11,107,588 B2) δεν εμφανίζεται κανένα από τα στοιχεια που υπαρχουν στον ισχυρισμο:
“microwave” ή “microwaves” (0 αποτελέσματα)
“graphene” ή “graphene oxide” (0 αποτελέσματα)
“2.4 GHz” ή “quantum” (0 αποτελέσματα)
“5G” ή “fatty tissue” (0 αποτελέσματα)
Σύμφωνα με την επίσημη λίστα συστατικών του εμβολίου Pfizer-BioNTech από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA), το εμβόλιο περιέχει τα εξής συστατικά: “mRNA, lipids ((4-hydroxybutyl)azanediyl)bis(hexane-6,1-diyl)bis(2-hexyldecanoate), 2 [(polyethylene glycol)-2000]-N,N-ditetradecylacetamide, 1,2-Distearoyl-sn-glycero-3-phosphocholine, and cholesterol), potassium chloride, potassium dihydrogen phosphate, sodium chloride, disodium hydrogen phosphate dihydrate, and sucrose” (EMA Product Information, Comirnaty, Ενημέρωση Οκτωβρίου 2024).
Πίνακας με τη λίστα επίσημων συστατικών εμβολίου Pfizer από EMA
Η σύγχυση με το οξείδιο του γραφενίου προέκυψε από μελέτη εργαστηρίου
Τον Μάρτιο 2023, ανακαλύφθηκε έγγραφο της Pfizer με τίτλο “Structural and Biophysical Characterization of SARS-CoV-2 Spike Glycoprotein (P2 S) as a Vaccine Antigen” στα έγγραφα που αποκαλύφθηκαν μέσω FOIA (Freedom of Information Act Request, FDA-CBER-2021-5683). Στη σελίδα 7 αναφέρεται: «Για την πρωτεΐνη P2 S με ετικέτα TwinStrep, 4 μL καθαρής πρωτεΐνης σε συγκέντρωση 0,5 mg/mL εφαρμόστηκαν σε πλέγματα από χρυσό Quantifoil R1.2/1.3 300 mesh, τα οποία καλύφθηκαν πρόσφατα με οξείδιο του γραφενίου». Το κείμενο περιγράφει μια διαδικασία απεικόνισης της πρωτεΐνης Spike (P2 S) του SARS-CoV-2 με cryo‑EM (κρυοηλεκτρονική μικροσκοπία), η οποία χρησιμοποιείται για να καταλάβουμε τη δομή της σε μικροσκοπικό επίπεδο. Δεν έχει σχέση με το αν υπάρχει κάτι «στο εμβόλιο», αλλά αφορά μόνο εργαστηριακά πειράματα.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός βασίζεται σε πλήρη παρερμηνεία μιας πατέντας που δεν ανήκει στην Pfizer και δεν αφορά εμβόλια. Η πατέντα US 11,107,588 B2 των Gal Ehrlich και Maier Fenster περιγράφει ένα σύστημα ιχνηλάτησης επαφών που χρησιμοποιεί κινητά τηλέφωνα και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, αλλά όχι εμβόλια. Δεν αναφέρει μικροκύματα, οξείδιο του γραφενίου, ή κβαντικές συνδέσεις, ενω τα εμβόλια COVID-19 δεν περιέχουν οξείδιο του γραφενίου.
Ισχυρισμός: Πως πέθανε ο ήρωας πυροσβέστης, Yang Kezhang, στο Hong Kong.
Συμπέρασμα: Η εικόνα που συνοδεύει το κείμενο δεν δείχνει τον πυροσβέστη Yang Kezhang, αλλά είναι στιγμιότυπο από σκηνοθετημένο βίντεο σχετικά με τον θάνατό του. Επιπλέον, δεν πέθανε πρόσφατα στο Χονγκ Κονγκ, αλλά τον Μάιο του 2015, στην Αυτόνομη Περιφέρεια Γκουανγκσί, νοτιότερα του Χονγκ Κονγκ.
Τέλη Νοεμβρίου 2025, μια εικόνα άρχισε να κυκλοφορεί σε ομάδες του Facebook στην Κύπρο και στην Ελλάδα, εδώ και εδώ, δείχνοντας στιγμιότυπο από βίντεο με έναν πυροσβέστη νεκρό να κρατά ένα παιδί στην αγκαλιά του. Η εικόνα συνοδεύεται από κείμενο που γράφει: «Πως πέθανε ο ήρωας πυροσβέστης στο Hong Kong (…). Ο ήρωας πυροσβέστης Yang Kezhang, κατά τη διάρκεια της αποστολής διάσωσης από πυροσβέστες, έπεσε από τον πέμπτο όροφο ενώ μετέφερε ένα νεαρό κορίτσι σε ασφαλές μέρος και θυσίασε ηρωικά τη ζωή του (…)».
Η ίδια φωτογραφία και ο ίδιος ισχυρισμός δημοσιεύτηκαν και αλλού στο Facebook στα ελληνικά, εδώ και εδώ. Μια ανάρτηση στο X δεν αναφέρει το Hong Kong ως τόπο του συμβάντος, αλλά υποστηρίζει ότι η φωτογραφία δείχνει τον πυροσβέστη Yang Kezhang.
Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι παραπλανητικοί και στερούνται απαραίτητου πλαισίου. Η εικόνα προέρχεται από βίντεο αναπαράστασης ενός περιστατικού με πυροσβέστη που έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια επιχείρησης το 2015. Δεν έχει καμία σχέση με το Χονγκ Κονγκ.
Μια σύνθετη αναζήτηση στο διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας το όνομα του πυροσβέστη Yang Kezhang καθώς και τη λέξη-κλειδί «firefighter» (πυροσβέστης) στα αγγλικά, μας επέτρεψε να εντοπίσουμε διαδικτυακά άρθρα κινεζικών μέσων ενημέρωσης στα αγγλικά και στο Facebook (αρχειοθετημένα εδώ, εδώ και εδώ) που χρονολογούνται από τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2015.
Όλα αναφέρουν ότι ένας πυροσβέστης με το όνομα Yang Kezhang, 27 ετών, πέθανε έπειτα από πτώση στη διάρκεια επιχείρησης διάσωσης σε φλεγόμενο κτίριο, στην Αυτόνομη Περιοχή των Ζουάνγκ στο Γκουανγκσί, ενώ κρατούσε στην αγκαλιά του ένα κοριτσάκι 2 ετών, το οποίο επέζησε. Τα άρθρα εξυμνούν το θάρρος και τη θυσία του, που επέτρεψαν τη σωτηρία του παιδιού.
Πουθενά δεν γίνεται αναφορά στο Χονγκ Κονγκ ή σε οποιαδήποτε σύνδεση με την πυρκαγιά στους ουρανοξύστες τον Νοέμβριο του 2025. Ωστόσο, το BBC αναφέρει ότι ένας πυροσβέστης με το όνομα Ho Wai-ho, 37 ετών, πέθανε κατά την επιχείρηση κατάσβεσης της πυρκαγιάς στους οικιστικούς ουρανοξύστες στο Χονγκ Κονγκ, τον Νοέμβριο του 2025.
Περαιτέρω έρευνες με το ίδιο όνομα δεν απέδωσαν άλλα αποτελέσματα, καθώς όλες οι αναφορές οδηγούν στην ιστορία του Yang Kezhang το 2015 και όχι στο Χονγκ Κονγκ.
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας της φωτογραφίας που χρησιμοποιείται στις αναρτήσεις στο Facebook οδηγεί επίσης σε κινεζικά άρθρα σχετικά με την ιστορία του Yang Kezhang το 2015.
Τα άρθρα αυτά κοινοποιούν ένα βίντεο από το οποίο προέρχεται το επίμαχο στιγμιότυπο· πρόκειται για μια δραματοποιημένη σκηνή όπου ένας πυροσβέστης κρατά στην αγκαλιά του ένα παιδί και πέφτει μέσα σε φρεάτιο ανελκυστήρα. Ωστόσο, τα άρθρα περιγράφουν το βίντεο αυτό ως αναπαράσταση της ιστορίας του Yang Kezhang. Το βίντεο δημοσιεύτηκε στο Douyin το 2021, το κινεζικό TikTok, καθώς και σε διαδικτυακά άρθρα εδώ και εδώ (αρχειοθετημένα εδώ, εδώ και εδώ).
Μια σύγκριση των στιγμιοτύπων δείχνει ότι πρόκειται για το ίδιο βίντεο.
Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο έχει κινηματογραφηθεί το βίντεο δείχνει ότι πρόκειται για σκηνοθετημένη και δραματοποιημένη αναπαράσταση, η οποία δεν αντιστοιχεί σε καταγραφή πραγματικού περιστατικού.
Οι έρευνές μας δεν κατέστη δυνατό να εντοπίσουν την ακριβή αρχική πηγή του βίντεο.
Ένα άλλο βίντεο, δημοσιευμένο από το CGTN στο Youtube (αρχειοθετημένο εδώ), φαίνεται να δείχνει την πραγματική επιχείρηση κατά την οποία έχασε τη ζωή του ο πυροσβέστης.
Συμπέρασμα
Η εικόνα που συνοδεύει το κείμενο δεν δείχνει τον πυροσβέστη Yang Kezhang, αλλά είναι στιγμιότυπο από σκηνοθετημένο βίντεο σχετικά με τον θάνατό του. Επιπλέον, δεν πέθανε πρόσφατα στο Χονγκ Κονγκ, αλλά τον Μάιο του 2015, στην Αυτόνομη Περιφέρεια Γκουανγκσί, νοτιότερα του Χονγκ Κονγκ.
Ισχυρισμός: Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία δεν επιτέθηκε στη Ρωσία, αλλά η Ρωσία στη Γερμανία: Τάδε έφη Κάγια Κάλας, η «ΥΠ.ΕΞ» της ΕΕ.
Συμπέρασμα: Η Κάγια Κάλας ποτέ δεν δήλωσε ότι η Ρωσία επιτέθηκε στη Γερμανία ή ότι η Γερμανία δεν επιτέθηκε στη Ρωσία. Το μήνυμα της Κάλας αφορά την ιστορική επιθετικότητα της Ρωσίας και της ΕΣΣΔ, και το γεγονός ότι τουλάχιστον 19 χώρες έχουν δεχτεί επεμβάσεις κατά τον τελευταίο αιώνα. Ο ισχυρισμός περί δήλωσης για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πλήρως ψευδής.
Στα τέλη Νοεμβρίου, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και διαδικτυακά άρθρα εδώ, εδώ και εδώ, υποστηρίζουν ότι η ύπατη εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Κάγια Κάλας, δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν ήταν η Γερμανία που επιτέθηκε στη Ρωσία, αλλά η Ρωσία στη Γερμανία.
Τι ισχύει
Η Κάγια Κάλας, στις 26 Νοεμβρίου 2025, έδωσε συνέντευξη τύπου σχετικά με την επιθετικότητα της Ρωσίας, την εισβολή στην Ουκρανία και τις συνομιλίες με τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό δήλωσε: «Τον τελευταίο αιώνα, η Ρωσία έχει επιτεθεί σε περισσότερες από δεκαεννέα χώρες, ορισμένες μάλιστα τρεις ή και τέσσερις φορές. Καμία από αυτές τις χώρες δεν έχει επιτεθεί ποτέ στη Ρωσία». Σε καμία φράση της δεν υπάρχει αναφορά στη ναζιστική Γερμανία ή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η παραποίηση της δήλωσης προκύπτει από σκόπιμη αναδιατύπωση. Οι αλήθειες που παραλείπονται ή παραποιούνται είναι ότι η Κάλας μιλούσε για τον 20ό και 21ο αιώνα και για χώρες στις οποίες επενέβη η Σοβιετική Ένωση ή η Ρωσία, όχι για τη Γερμανία ή το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ισχυρισμός, λοιπόν, αναστρέφει πλήρως το νόημα και αποδίδει στην Κάλας κάτι που δεν είπε ποτέ.
Ιστορικό πλαίσιο
Από την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης έως σήμερα, οι επεμβάσεις περιλαμβάνουν στρατιωτικές ενέργειες σε Τουρκμενιστάν (1918–1924), Ουζμπεκιστάν (1918–1925), Αρμενία (1920), Αζερμπαϊτζάν (1920), Γεωργία (1921), Μαντζουρία (1929), και επεμβάσεις στην κινεζική επαρχία Ξινγιάνγκ (1934, 1944).
Το 1939–1940 η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στη Φινλανδία (Χειμερινός Πόλεμος), ενώ το 1939 εισέβαλε στην Πολωνία σε συνεργασία με τη ναζιστική Γερμανία (Σύμφωνο Μολότοφ–Ρίμπεντροπ). Την ίδια περίοδο προσαρτάται η Βεσσαραβία και η Βόρεια Βουκοβίνα από τη Ρουμανία και καταλαμβάνονται οι Βαλτικές χώρες.
Προς το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μεταξύ 1944 και 1945, η Σοβιετική Ένωση ανακαταλαμβάνει τις Βαλτικές χώρες, οι οποίες εντάσσονται στην ΕΣΣΔ. Στη σοβιετική αντεπίθεση των ίδιων ετών, εισέρχεται στην Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, όπου εγκαθίστανται κομμουνιστικά καθεστώτα. Το 1945, τρεις μήνες μετά τη λήξη του πολέμου στην Ευρώπη, η Σοβιετική Ένωση κηρύσσει πόλεμο στην Ιαπωνία, όπως είχε συμφωνηθεί με το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Διάσκεψη της Γιάλτας. Η ΕΣΣΔ καταλαμβάνει τη Μαντζουρία, τις Κουρίλες και μέρος της νήσου Σαχαλίνης.
Μεταπολεμικά, η Σοβιετική Ένωση καταστέλλει την επανάσταση στην Ουγγαρία (1956), την Άνοιξη της Πράγας στην Τσεχοσλοβακία (1968) και εισέβαλε στο Αφγανιστάν (1979–1989). Τον Ιανουάριο του 1990 επεμβαίνει στο Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια της Κρίσης του Μαύρου Ιανουαρίου. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η Ρωσία εμπλέκεται στη Μολδαβία (1992, Υπερδνειστερία), στη Γεωργία (2008, Αμπχαζία και Νότια Οσετία) και στην Ουκρανία (2014–2022, Κριμαία και Ντονμπάς, γενικευμένη εισβολή 2022).
Συμπέρασμα: Η Κάγια Κάλας ποτέ δεν δήλωσε ότι η Ρωσία επιτέθηκε στη Γερμανία ή ότι η Γερμανία δεν επιτέθηκε στη Ρωσία. Η παραποίηση του ισχυρισμού εξυπηρετεί προπαγανδιστικούς σκοπούς και αλλοιώνει την αλήθεια των λεγομένων της. Το πραγματικό μήνυμα της Κάλας αφορά την ιστορική επιθετικότητα της Ρωσίας και της ΕΣΣΔ, και το γεγονός ότι τουλάχιστον 19 χώρες έχουν δεχτεί επεμβάσεις κατά τον τελευταίο αιώνα. Ο ισχυρισμός περί δήλωσης για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πλήρως ψευδής.
ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται να δημιουργήσει ένα «Υπουργείο της Αλήθειας», παρόμοιο με εκείνο στο δυστοπικό βιβλίο «1984» του Τζορτζ Όργουελ, όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα Guardian.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Αν και η βρετανική εφημερίδα Guardian είχε πράγματι πρόσβαση σε έγγραφα της ΕΕ σχετικά με τη δημιουργία ενός Κέντρου για τη Δημοκρατική Ανθεκτικότητα, αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί «υπουργείο», ούτε με την επίσημη ούτε με την οργουελική έννοια του όρου. Πρόκειται για ένα σχέδιο που παρουσιάστηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης. Θα πρόκειται για ένα κέντρο που θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ανταλλάσσουν πληροφορίες και έγκαιρες προειδοποιήσεις σχετικά με την παραπληροφόρηση, καθώς και να ευαισθητοποιούν το κοινό πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Δεν θα έχει καμία εκτελεστική εξουσία με τη στενή, «υπουργική» έννοια και η συμμετοχή δεν θα είναι υποχρεωτική, καθώς θα βασίζεται στην εθελοντική συμμετοχή των κρατών.
Αρχές Νοεμβρίου, διαδικτυακά άρθρα κυκλοφόρησαν με τον ισχυρισμό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να δημιουργήσει ένα «υπουργείο της αλήθειας», πανομοιότυπο με εκείνο του δυστοπικού μυθιστορήματος του Βρετανού συγγραφέα Τζορτζ Όργουελ, «1984». Ιστότοποι στα ελληνικά, όπως τα ProNews.gr, Iskra.gr, Triklopodia.gr και Anazitiseis.gr, υποστηρίζουν μεταξύ άλλων ότι η ΕΕ θα δημιουργήσει έναν οργανισμό τύπου «υπουργείου της αλήθειας», «ακριβώς όπως στο μυθιστόρημα “1984”», προκειμένου να παρακολουθεί και να αντιμετωπίζει αυτό που αποκαλεί «ξένη παραπληροφόρηση», σύμφωνα με έγγραφο που διέρρευσε ο Guardian.
Οι ίδιοι ισχυρισμοί έχουν κοινοποιηθεί στα ελληνικά και στο YouTube, καθώς και στο Facebook, εδώ, εδώ και εδώ.
Αν και ο Guardian αποκάλυψε πράγματι λεπτομέρειες για το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δημιουργήσει ένα «Κέντρο για τη Δημοκρατική Ανθεκτικότητα», με στόχο την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, οι τίτλοι και οι ισχυρισμοί σύμφωνα με τους οποίους η ΕΕ θέλει να δημιουργήσει ένα «υπουργείο της αλήθειας» όπως στο δυστοπικό μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ, είναι παραπλανητικοί και στερούνται πλαισίου.
Το σχέδιο αυτό είχε παρουσιαστεί συνοπτικά από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την ομιλία της «State of the Union», στις 10 Σεπτεμβρίου 2025. Στην ομιλία της είχε, μεταξύ άλλων, δηλώσει: «Η δημοκρατία μας δέχεται επίθεση. Η άνοδος της χειραγώγησης της πληροφορίας και της παραπληροφόρησης διχάζει τις κοινωνίες μας. Δεν διαβρώνει μόνο την εμπιστοσύνη στην αλήθεια, αλλά και στη δημοκρατία την ίδια. Γι’ αυτό έχουμε επείγουσα ανάγκη για μια Ευρωπαϊκή Ασπίδα για τη Δημοκρατία. Χρειαζόμαστε περισσότερες ικανότητες για να παρακολουθούμε και να εντοπίζουμε τη χειραγώγηση της πληροφορίας και την παραπληροφόρηση. Έτσι, θα δημιουργήσουμε ένα νέο Ευρωπαϊκό Κέντρο για τη Δημοκρατική Ανθεκτικότητα. Αυτό θα συγκεντρώσει όλη την τεχνογνωσία και τις δυνατότητες των κρατών-μελών και των γειτονικών χωρών».
Περισσότερες λεπτομέρειες για αυτό το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τη Δημοκρατική Ανθεκτικότητα δεν είχαν δοθεί από την Επιτροπή. Ευρωβουλευτές ζήτησαν επιπλέον διευκρινίσεις, με γραπτές ερωτήσεις, όπως αυτή της Άννα Καταρίνα Μεντές, από την βουλευτική ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία αναφέρει ότι, παρά το γεγονός πως η πρωτοβουλία είναι σημαντική, «πολλές λεπτομέρειες φαίνεται να παραμένουν ασαφείς».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιό της για αυτό το Κέντρο Δημοκρατικής Ανθεκτικότητας στις 12 Νοεμβρίου 2025.
Τι ισχύει
Μια προηγμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο μας επέτρεψε να εντοπίσουμε αυτό που φαίνεται να είναι η πηγή του ισχυρισμού, δηλαδή ένα άρθρο του ρωσικού μέσου RT International, το οποίο περιείχε παρόμοιο ισχυρισμό ότι η ΕΕ ετοιμάζεται να δημιουργήσει ένα «υπουργείο της αλήθειας», με την οργουελική έννοια του όρου.
Το RT, παλαιότερα Russia Today, είναι ένα μέσο ενημέρωσης που χρηματοδοτείται από το ρωσικό κράτος. Το συγκεκριμένο μέσο έχει υποστεί κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι δραστηριότητές του έχουν ανασταλεί στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την ΕΕ, το μέσο αυτό δεν λειτουργούσε ως ανεξάρτητο δημοσιογραφικό όργανο, αλλά ως ένας δίαυλος συντονισμένος με το Κρεμλίνο για τη διάδοση ψευδών πληροφοριών και τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Το RT δικαιολογούσε επίσης τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Έρευνες, όπως αυτή των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF) στα Βαλκάνια, έχουν δείξει πώς το RT προωθεί αφηγήσεις υπέρ του κρεμλίνου. Ο βρετανικός ρυθμιστής μέσων ενημέρωσης, η Ofcom, έχει επανειλημμένα επιβάλει κυρώσεις στο RT για τις παραβιάσεις της αρχής της αμεροληψίας στην κάλυψη της εισβολής στην Ουκρανία, μέχρι και την ανάκληση της άδειας εκπομπής του στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2022.
Πράγματι, η αναλυτική παρουσίαση της ΕΕ δεν αναφέρει πουθενά κάποιον κεντρικό μηχανισμό που θα επέτρεπε στην Ένωση να αποφασίζει μόνη της «τι είναι αληθινό και τι ψευδές». Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία περιορίζεται στον συντονισμό εργαλείων εντοπισμού παραπληροφόρησης, χωρίς άμεση εξουσία επί του περιεχομένου που δημοσιεύουν οι πολίτες ή τα μέσα ενημέρωσης σε ολόκληρη την ΕΕ.
Αν εξετάσουμε την περιγραφή του «Υπουργείου της Αλήθειας» στο 1984, ο ρόλος του είναι να επιβάλλει μία μοναδική επίσημη εκδοχή της πραγματικότητας και να λογοκρίνει κάθε αντίθετη πληροφορία. Όμως, τίποτα στα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν προβλέπει μια κεντρική αρχή που «ορίζει» την αλήθεια ή μια εξουσία που επιδιώκει να απαγορεύσει περιεχόμενο για ιδεολογικούς λόγους. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία αναφορά σε επαναγραφή γεγονότων, επιβολή κρατικής προπαγάνδας ή οποιοδήποτε ανάλογο μέτρο.
Έτσι, το νέο αυτό Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοκρατικής Ανθεκτικότητας δεν έχει ρόλο λογοκρισίας. Αντίθετα, περιγράφεται ως μια πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών-μελών και συντονισμού πόρων για την αντιμετώπιση ξένων παρεμβάσεων. Στόχος του είναι να δικτυώσει ερευνητές, μέσα ενημέρωσης, fact-checkers και ΜΚΟ.
Το κέντρο δεν έχει καμία αποφασιστική εξουσία: δεν έχει τη δυνατότητα να «μπλοκάρει» ιστοσελίδες ή μέσα ενημέρωσης, ούτε να επιβάλλει κυρώσεις ή να διαγράφει περιεχόμενο. Λειτουργεί αποκλειστικά ως δομή συντονισμού. Άλλωστε, υφίστανται σημαντικές θεσμικέςδικλίδες ασφαλείας — όπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα ευρωπαϊκά δικαστήρια και οι συνθήκες της ΕΕ (όπως η ΕΣΔΑ, η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση κ.ά.) — που θα καθιστούσαν αδύνατη τη δημιουργία ενός οργάνου με οργουελικά χαρακτηριστικά.
Οι συνθήκες και οι θεσμοί αυτοί επιβάλλουν την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης, γεγονός που καθιστά ανέφικτη τη σύσταση ενός τέτοιου «υπουργείου». Επιπλέον, ο κοινοβουλευτικός και δικαστικός έλεγχος των θεσμών, καθώς και η απαιτούμενη διαφάνεια των διαδικασιών της ΕΕ και των κρατών-μελών, καθιστούν ένα «υπουργείο της αλήθειας» απολύτως ασύμβατο με το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο.
Αυτό που προβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα από το συγκεκριμένο σχέδιο είναι η αντιμετώπιση των ξένων παρεμβάσεων, ιδιαίτερα όσων σχετίζονται με τη χειραγώγηση της πληροφορίας από μη ευρωπαϊκούς δρώντες. Έρευνα του BBC, τον Σεπτέμβριο του 2025, έδειξε πώς ένα μυστικό δίκτυο χρηματοδοτούμενο από τη Ρωσία επιχειρούσε να διασπείρει παραπληροφόρηση προκειμένου να επηρεάσει εκλογές στην Ευρώπη.
Ο στόχος δεν είναι ο έλεγχος του εσωτερικού δημόσιου διαλόγου, αλλά η αντιμετώπιση υπαρκτών εχθρικών επιχειρήσεων που στοχεύουν τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες.
Πέρα από τις φιλοδοξίες που παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι επικρίσεις σχετικά με αυτό το σχέδιο εντοπίζονται αλλού. Πράγματι, όπως το επισημάνει το Euronews, ορισμένοι παρατηρητές επισημαίνουν ότι, παρότι το σχέδιο αυτό αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, πάσχει ωστόσο από ένα χάσμα μεταξύ των προθέσεων και των πραγματικών μέσων που διατίθενται.
Οι επικρίσεις αφορούν κυρίως την έλλειψη σαφήνειας σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη στιγμή που οι ρωσικές επιχειρήσεις επιρροής εκτιμάται ότι διαθέτουν τεράστιους προϋπολογισμούς της τάξης των δύο έως τριών δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Ορισμένοι φορείς της κοινωνίας των πολιτών φοβούνται έτσι ότι η «ασπίδα της δημοκρατίας» θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό μια διακήρυξη προθέσεων, εάν δεν εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι στο πλαίσιο του μελλοντικού κοινοτικού προϋπολογισμού που βρίσκεται σήμερα υπό διαπραγμάτευση.
Άλλες επικρίσεις αφορούν την άνιση εφαρμογή των κανόνων που έχουν ήδη υιοθετηθεί, ιδίως εκείνων που ρυθμίζουν τις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες. Πολλοί πολιτικοί αξιωματούχοι επισημαίνουν την έλλειψη αποφασιστικότητας της Επιτροπής απέναντι σε παράγοντες όπως το TikTok ή οι αμερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί, ορισμένοι εκ των οποίων κατηγορούνται για επιχειρήσεις παραπληροφόρησης ή αλγοριθμικές παρεμβάσεις.
Παρά την υιοθέτηση του Digital Services Act, του AI Act και του European Media Freedom Act, οι προβλεπόμενες κυρώσεις καθυστερούν να εφαρμοστούν, γεγονός που τροφοδοτεί αμφιβολίες ως προς τη βούληση των Βρυξελλών να εφαρμόσουν πλήρως τα ίδια τους τα εργαλεία. Για τους επικριτές, η πραγματική δοκιμασία του μηχανισμού δεν βρίσκεται στη δημιουργία ενός νέου στρατηγικού πλαισίου, αλλά στην ικανότητα της Επιτροπής να εφαρμόσει με συνέπεια τους υφιστάμενους κανόνες, να αντιμετωπίσει τους τεχνολογικούς κολοσσούς και να εξασφαλίσει ουσιαστική προστασία του δημοκρατικού διαδικαστικού συστήματος ενόψει κρίσιμων εκλογών σε πολλά κράτη-μέλη.
Συμπέρασμα
Αν και η βρετανική εφημερίδα Guardian είχε πράγματι πρόσβαση σε έγγραφα της ΕΕ σχετικά με τη δημιουργία ενός Κέντρου για τη Δημοκρατική Ανθεκτικότητα, αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί «υπουργείο», ούτε με την επίσημη ούτε με την οργουελική έννοια του όρου. Πρόκειται για ένα σχέδιο που παρουσιάστηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης. Θα πρόκειται για ένα κέντρο που θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ανταλλάσσουν πληροφορίες και έγκαιρες προειδοποιήσεις σχετικά με την παραπληροφόρηση, καθώς και να ευαισθητοποιούν το κοινό πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Δεν θα έχει καμία εκτελεστική εξουσία με τη στενή, «υπουργική» έννοια και η συμμετοχή δεν θα είναι υποχρεωτική, καθώς θα βασίζεται στην εθελοντική συμμετοχή των κρατών.
Ισχυρισμός: Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κρατούσε ανάποδα το χάρτη της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια ζωντανής μετάδοσης.
Συμπέρασμα: Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Ο χάρτης δεν ήταν ανάποδα, αλλά καθρεφτισμένος λόγω του “mirror effect” της μπροστινής κάμερας του smartphone με το οποίο ο Μακρόν μετέδιδε τη συνομιλία σε λειτουργία selfie. Τόσο το αρχικό βίντεο από τους επίσημους λογαριασμούς του Μακρόν όσο και η μετάδοση του BFMTV (μετά τα πρώτα δύο λεπτά) δείχνουν τον χάρτη σωστά. Πρόκειται για ρωσική παραπληροφόρηση που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο 2025 και ανακυκλώνεται εκ νέου τον Νοέμβριο 2025 μέσω λογαριασμών που έχουν συνδεθεί με δίκτυα προπαγάνδας του Κρεμλίνου.
Στις 22 Νοεμβρίου 2025, ο ανταποκριτής στη Μόσχα Θανάσης Αυγερινός, δημοσίευσε ανάρτηση στο X (την οποία και μετά κατέβασε) αναδημοσιεύοντας περιεχόμενο από τον λογαριασμό “Sprinter Press” (@SprinterPress). Η ανάρτηση ισχυριζόταν ότι ο Εμανουέλ Μακρόν κρατούσε ανάποδα έναν χάρτη της Ουκρανίας ενώ εξηγούσε την κατάσταση στο μέτωπο. Ο Αυγερινός συνόδευσε την αναδημοσίευση με το σχόλιο: “Είναι για τα πανηγύρια οι ‘ηγέτες’ μας… Αλίμονο στους Ουκρανούς, που πίστεψαν στις αυταπάτες, που τους καλλιέργησαν…” Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός κυκλοφόρησε και σε άλλες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τι ισχύει
Το βίντεο προέρχεται από μια ζωντανή συνομιλία ερωτήσεων και απαντήσεων που πραγματοποίησε ο πρόεδρος Μακρόν στις 20 Φεβρουαρίου 2025 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Instagram, X, YouTube), όπου απαντούσε σε ερωτήσεις για την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Κατά τη διάρκεια της μετάδοσης, παρουσίασε έναν χάρτη που έδειχνε ποιο μέρος της ουκρανικής επικράτειας έχει καταλάβει η Ρωσία από το 2014.
Η εικόνα φαινόταν “καθρεφτισμένη” επειδή ο Μακρόν τραβούσε το βίντεο με smartphone σε λειτουργία selfie. Η μπροστινή κάμερα των smartphones δημιουργεί το λεγόμενο “mirror effect”, δηλαδή εμφανίζει την εικόνα όπως τη βλέπουμε στον καθρέφτη, με τα δεξιά να φαίνονται αριστερά και αντίστροφα. Αυτό είναι ένα τυπικό τεχνικό χαρακτηριστικό και όχι λάθος του χρήστη.
Ο ισχυρισμός ξεκίνησε αρχικά στις 21 Φεβρουαρίου 2025. Η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα έγραψε στο Telegram: “Προφανώς, παρουσιάζοντας έναν ανεστραμμένο χάρτη της Ουκρανίας, ο Μακρόν θέλει να εξηγήσει ότι το σχέδιό τους να ‘επιφέρουν στρατηγική ήττα στη Ρωσία’ υλοποιήθηκε ‘ανάποδα’.”
Ο λογαριασμός “Sprinter Press” (@SprinterPress) που αναδημοσίευσε ο Αυγερινός ανήκει σε ένα δίκτυο που έχει τεκμηριωθεί ως εργαλείο ρωσικής παραπληροφόρησης. Σύμφωνα με έρευνα του Debunk.org που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο 2025, το δίκτυο “Sprinter” αποτελείται από πολλούς λογαριασμούς στο X που χρησιμοποιούνται για τη διάδοση φιλορωσικών αφηγήσεων, χειραγώγηση της κοινής γνώμης και ενίσχυση πολιτικά φορτισμένου περιεχομένου. Οι ερευνητές τεκμηρίωσαν πάνω από 30 ξεχωριστές περιπτώσεις παραπλανητικών αναρτήσεων από το δίκτυο, συμπεριλαμβανομένων deepfake βίντεο Αμερικανών αξιωματούχων και χειραγωγημένων μεταφράσεων ομιλιών Ευρωπαίων ηγετών. Το δίκτυο έχει συνδεθεί με φιλορωσικό λευκορωσικό κανάλι Telegram που έχει διασυνδέσεις με λευκορωσικό κρατικό πράκτορα.
Αυτός ο ψευδής ισχυρισμός είχε διαψευστεί ήδη από τον Φεβρουάριο 2025, αλλά επανακυκλοφόρησε στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον Νοέμβριο 2025. Αυτή η τακτική της ανακύκλωσης παλαιότερης παραπληροφόρησης είναι συνηθισμένη στις ρωσικές επιχειρήσεις επιρροής, καθώς εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι νέοι χρήστες μπορεί να μην είχαν δει κάποια αρχική διάψευση του ισχυρισμού.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Ο χάρτης δεν ήταν ανάποδα, αλλά καθρεφτισμένος λόγω του “mirror effect” της μπροστινής κάμερας του smartphone με το οποίο ο Μακρόν μετέδιδε τη συνομιλία σε λειτουργία selfie. Τόσο το αρχικό βίντεο από τους επίσημους λογαριασμούς του Μακρόν όσο και η μετάδοση του BFMTV (μετά τα πρώτα δύο λεπτά) δείχνουν τον χάρτη σωστά. Πρόκειται για ρωσική παραπληροφόρηση που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο 2025 και ανακυκλώνεται εκ νέου τον Νοέμβριο 2025 μέσω λογαριασμών που έχουν συνδεθεί με δίκτυα προπαγάνδας του Κρεμλίνου.
Ισχυρισμός: Ο Γεάδης Γεάδη υποστηρίζει ότι η «Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων 2026-2030» προβλέπει τη δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού φύλου χωρίς όριο ηλικίας, επιτρέποντας έτσι και σε ανήλικους να επιλέγουν φύλο διαφορετικό από το βιολογικό τους.
Συμπέρασμα: Ο ισχυρισμός του Γεάδη Γεάδη βασίζεται σε ένα απόσπασμα της «Στρατηγικής για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων 2026-2030», το οποίο αναφέρεται στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών-μελών σχετικά με διαδικασίες νομικής αναγνώρισης φύλου «που βασίζονται στην αυτοδιάθεση και δεν υπόκεινται σε ηλικιακά όρια». Ωστόσο, το συγκεκριμένο απόσπασμα δεν σημαίνει ότι οι ανήλικοι αποκτούν άμεσο δικαίωμα να αλλάζουν νομικά το φύλο τους με μια απλή δήλωση. Το κείμενο, παρότι αλλού αναφέρει τον γενικό ορισμό των ατόμων κάτω των 18 ετών, δεν ασχολείται πουθενά με τη νομική αναγνώριση φύλου ειδικά για ανηλίκους και δεν προτείνει κανένα μέτρο που να τους αφορά ειδικά σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, δεν θεσπίζει κανένα δεσμευτικό νομικό πλαίσιο για τα κράτη-μέλη. Πρόκειται για μια μη δεσμευτική πολιτική κατεύθυνση, που αποσκοπεί αποκλειστικά στην ενθάρρυνση της ανταλλαγής υφιστάμενων πρακτικών.
Στις 20 Οκτωβρίου 2025 η Ευρωπαϊκή Ένωση δημοσίευσε ένα έγγραφο με τίτλο Union of Equality LGBTIQ+ Equality Strategy 2026-2030 (αρχειοθετημένο εδώ). Πρόκειται για ένα κείμενο πολιτικού προσανατολισμού, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει τις προτεραιότητες που επιθυμεί να προωθήσει την περίοδο 2026-2030, με στόχο τη βελτίωση της προστασίας, της ένταξης και της ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην ΕΕ.
Ο ευρωβουλευτής του ΕΛΑΜ, Γεάδης Γεάδη, σε παρέμβασή του στην επιτροπή LIBE, το όργανο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι αρμόδιο για τις πολιτικές ελευθερίες, τη δικαιοσύνη, την εσωτερική ασφάλεια και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, κατήγγειλε έντονα αυτή τη νέα στρατηγική της ΕΕ. Εξέφρασε μάλιστα την αντίθεσή του σε αυτό που, όπως ισχυρίζεται, αποτελεί «αυτοπροσδιορισμό φύλου χωρίς όριο ηλικίας», κάτι που, σύμφωνα με τον ίδιο, θα επέτρεπε σε ανήλικους να επιλέγουν φύλο διαφορετικό από το βιολογικό τους.
«Η Επιτροπή θα διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, προκειμένου να υποστηρίξει την ανάπτυξη νομικών διαδικασιών αναγνώρισης φύλου που βασίζονται στον αυτοπροσδιορισμό και δεν υπόκεινται σε ηλικιακούς περιορισμούς».
Ωστόσο, η παράγραφος αυτή δεν συνεπάγεται ότι ανήλικοι θα μπορούν «να επιλέγουν το φύλο τους» και δεν υπάρχει καμία αναφορά ή σαφής μνεία σε άτομα κάτω των 18 ετών.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα αφορά αποκλειστικά την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τις διαδικασίες νομικής αναγνώρισης φύλου, όπως και το σύνολο του κειμένου της ΕΕ. Το έγγραφο δεν περιλαμβάνει καμία ειδική διάταξη για άτομα κάτω των 18 ετών: δεν περιγράφει πλαίσιο, σύσταση ή πολιτική κατεύθυνση που να αφορά ειδικά τη νομική αναγνώριση φύλου των ανηλίκων. Οι αναφορές στον αυτοπροσδιορισμό φύλου είναι γενικές και δεν συνδέονται με κάποια συγκεκριμένη ηλικία. Η μοναδική μνεία σε άτομα κάτω των 18 ετών αφορά τον γενικό ορισμό του παιδιού στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που αναφέρεται στη σελίδα 7 του εγγράφου.
Συνεπώς, τίποτα στο έγγραφο δεν εισάγει, υπονοεί ή προετοιμάζει κάποιο μέτρο που να αφορά ειδικά τους ανήλικους στον συγκεκριμένο τομέα.
Επιπλέον, το απόσπασμα στο οποίο αναφέρεται ο Γεάδης Γεάδη δεν είναι νέο: παρόμοια φράση υπάρχει στο προηγούμενο έγγραφο που λήγει το 2025, με τίτλο Union of Equality: LGBTIQ Equality Strategy 2020-2025. Στη σελίδα 16 περιέχεται σχεδόν η ίδια πρόταση:
«Η Επιτροπή θα προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τον τρόπο θέσπισης προσβάσιμης νομοθεσίας και διαδικασιών για τη νομική αναγνώριση φύλου, που βασίζονται στην αρχή της αυτοδιάθεσης και δεν υπόκεινται σε ηλικιακούς περιορισμούς».
Τι αναφέρει το έγγραφο Union of Equality LGBTIQ+ Equality Strategy 2026-2030
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι το έγγραφο που δημοσίευσε η ΕΕ για τη στρατηγική ισότητας ΛΟΑΤΚΙ+ 2026-2030 δεν αποτελεί κανονισμό. Ως νομοθετικές πράξεις, οι κανονισμοί είναι δεσμευτικοί για τα κράτη μέλη. Το συγκεκριμένο έγγραφο δεν είναι δεσμευτικό για τα κράτη μέλη.
Η στρατηγική ΛΟΑΤΚΙ+ 2026-2030 της ΕΕ είναι ένα κείμενο πολιτικού προσανατολισμού, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει τις προτεραιότητες που επιθυμεί να προωθήσει, προκειμένου να ενισχύσει την ισότητα, την προστασία και την ένταξη των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων εντός της Ένωσης.
Αποτελεί άμεση συνέχεια της στρατηγικής 2020-2025 και αποσκοπεί στην εδραίωση των προόδων που έχουν επιτευχθεί, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που παραμένουν. Το έγγραφο επισημαίνει ότι, παρά τις προόδους, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις, βία, κοινωνικό αποκλεισμό και εμπόδια στην πρόσβαση σε θεμελιώδη δικαιώματα σε αρκετά κράτη μέλη.
Η στρατηγική βασίζεται σε κεντρικές αρχές, όπως η συνεργασία, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, ο αυστηρός σεβασμός των εθνικών αρμοδιοτήτων και η υποστήριξη των κρατών μελών μέσω μη δεσμευτικών εργαλείων.
Το έγγραφο τονίζει ότι τα κράτη μέλη παραμένουν πλήρως κυρίαρχα ως προς την υιοθέτηση των δικών τους νόμων, ιδιαίτερα σε θέματα οικογενειακού δικαίου και ηλικίας νομικής συναίνεσης στις διαδικασίες νομικής αναγνώρισης φύλου. Η Επιτροπή υπογραμμίζει επανειλημμένα ότι δεν μπορεί ούτε σκοπεύει να επιβάλει νομοθεσία στα κράτη μέλη στον συγκεκριμένο τομέα.
Η ΕΕ, μάλιστα, έχει ήδη απαντήσει σε σχετικά ερωτήματα σε συνέντευξη Τύπου στις 10 Οκτωβρίου 2025. Οι εκπρόσωποι της Επιτροπής, Eva Hrnčířová και Paula Pinho, τοποθετήθηκαν ειδικά για το απόσπασμα, όπως φαίνεται και στο παρακάτω βίντεο:
Στην Κύπρο υπάρχει ένα νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Νομικής Αναγνώρισης της Ταυτότητας Φύλου Νόμος του 2022». Αν και παραμένει σε μορφή σχεδίου και δεν έχει ακόμη ψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων ούτε δημοσιευθεί στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας, στις σελίδες 7 και 8 αναφέρεται:
«5.-(1) Οι προϋποθέσεις έκδοσης πιστοποιητικού νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου δυνάμει του άρθρου 4 είναι οι ακόλουθες: (α) Ο αιτητής να είναι ενήλικος ή σε περίπτωση που η αίτηση αφορά ανήλικο, ο ανήλικος να έχει συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας του».
Η ηλικία καθορίζεται επομένως από το ίδιο το κράτος μέλος, στην προκειμένη περίπτωση την Κύπρο.
Υπενθυμίζεται ότι, όσον αφορά τη νομική αναγνώριση φύλου, η στρατηγική της ΕΕ δεν προτείνει νομοθεσία και δεν θεσπίζει κοινό υποχρεωτικό πλαίσιο. Περιορίζεται στο να ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών βασισμένων στον αυτοπροσδιορισμό, χωρίς να καθορίζει κριτήρια ηλικίας ή συγκεκριμένες λεπτομέρειες. Το έγγραφο δεν περιλαμβάνει μέτρα που να αφορούν ειδικά τους ανήλικους και δεν εισάγει καμία νομική υποχρέωση για τα κράτη μέλη.
Τέλος, η στρατηγική ακολουθεί μια διεπιστημονική προσέγγιση: καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα κράτη μέλη, τις τοπικές αρχές, την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα να συνεργαστούν για την ενίσχυση της ισότητας για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Το έγγραφο ολοκληρώνεται με έναν κατάλογο μη δεσμευτικών δράσεων που προτίθεται να υλοποιήσει η Επιτροπή, υπογραμμίζοντας ότι ο ρόλος της είναι να υποστηρίζει και να συντονίζει — όχι να επιβάλλει.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός του Γεάδη Γεάδη βασίζεται σε ένα απόσπασμα της «Στρατηγικής για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων 2026-2030», το οποίο αναφέρεται στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών-μελών σχετικά με διαδικασίες νομικής αναγνώρισης φύλου «που βασίζονται στην αυτοδιάθεση και δεν υπόκεινται σε ηλικιακά όρια». Ωστόσο, το συγκεκριμένο απόσπασμα δεν σημαίνει ότι οι ανήλικοι αποκτούν άμεσο δικαίωμα να αλλάζουν νομικά το φύλο τους με μια απλή δήλωση. Το κείμενο, παρότι αλλού αναφέρει τον γενικό ορισμό των ατόμων κάτω των 18 ετών, δεν ασχολείται πουθενά με τη νομική αναγνώριση φύλου ειδικά για ανηλίκους και δεν προτείνει κανένα μέτρο που να τους αφορά ειδικά σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, δεν θεσπίζει κανένα δεσμευτικό νομικό πλαίσιο για τα κράτη-μέλη. Πρόκειται για μια μη δεσμευτική πολιτική κατεύθυνση, που αποσκοπεί αποκλειστικά στην ενθάρρυνση της ανταλλαγής υφιστάμενων πρακτικών.
Ισχυρισμός: “Προστατεύσετε τα νήπια και παιδιά σας από την Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου. Οι επίσημες οδηγίες είναι: ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΕ ΟΛΑ τα παιδιά 6 μηνών + με τα πιο κάτω επικίνδυνα σκατά. Για το εμβόλιο RSV να υπενθυμίσουμε ότι στα ΕΠΙΣΗΜΑ συστατικά του φιαλιδίου περιλαμβάνονται και ‘fragments από DNA ζωικών ιών γουρουνιών (porcine circoviruses).”
Συμπέρασμα: Ο ισχυρισμός βασίζεται σε σύγχυση μεταξύ διαφορετικών εμβολίων και παραπλανητική παρουσίαση επιστημονικών δεδομένων. Το RSV immunization δεν περιέχει καθόλου porcine circovirus DNA. Τα DNA fragments που αναφέρονται βρίσκονται σε εμβόλια rotavirus, όχι RSV, και έχουν κριθεί ασφαλή από όλους τους διεθνείς ρυθμιστικούς φορείς.
Κυκλοφορεί στα social media ανάρτηση που ισχυρίζεται ότι το “εμβόλιο RSV” περιέχει τμήματα από DNA porcine circoviruses (ιός γουρουνιού) και χαρακτηρίζει τα εμβόλια ως “επικίνδυνα σκατά”. Η ανάρτηση συνοδεύεται από φωτογραφία που δείχνει τα συστατικά εμβολίου rotavirus και κυκλωμένες αναφορές σε “DNA from porcine circoviruses 1 and 2”.
Τι ισχύει
Η πρώτη παραπλάνηση είναι η σύγχυση μεταξύ εντελώς διαφορετικών προϊόντων. Το έγγραφο που παρουσιάζεται αφορά εμβόλια rotavirus (συγκεκριμένα το RotaTeq ή Rotarix), όχι το RSV immunization. Πρόκειται για δύο διαφορετικά προϊόντα που προστατεύουν από διαφορετικούς ιούς με εντελώς διαφορετική σύνθεση και τρόπο χορήγησης.
RSV Immunization (Beyfortus/nirsevimab): Είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που παράγεται σε CHO κύτταρα μέσω τεχνολογίας ανασυνδυασμένου DNA. Χορηγείται με ενδομυϊκή ένεση στον μηρό και προορίζεται για νεογνά και βρέφη που γεννιούνται κατά ή εισέρχονται στην πρώτη τους RSV season (συνήθως φθινόπωρο-άνοιξη) για προστασία από τον ιό RSV (respiratory syncytial virus). Τα συστατικά του περιλαμβάνουν το μονοκλωνικό αντίσωμα (nirsevimab-alip), αμινοξέα (arginine hydrochloride, histidine, L-histidine hydrochloride monohydrate), σταθεροποιητής (polysorbate 80), σακχαρόζη και νερό. Μια δόση προσφέρει προστασία για περίπου 5 μήνες, καλύπτοντας το διάστημα που τα βρέφη είναι πιο ευάλωτα σε σοβαρή αναπνευστική νόσο. Παιδιά μέχρι 24 μηνών που παραμένουν σε αυξημένο κίνδυνο μπορεί να λάβουν δόση και στη δεύτερη τους RSV season. Ο RSV προκαλεί βρογχιολίτιδα και πνευμονία και είναι η κύρια αιτία νοσηλείας λόγω αναπνευστικής νόσου σε βρέφη.
Rotavirus εμβόλια (Rotarix και RotaTeq): Τα εμβόλια rotavirus είναι ζωντανά εξασθενημένα εμβόλια που χορηγούνται από το στόμα και προστατεύουν από τον rotavirus, που είναι η πιο συχνή αιτία σοβαρής διάρροιας και αφυδάτωσης σε βρέφη και μικρά παιδιά παγκοσμίως. Το Rotarix χορηγείται σε 2 δόσεις στους 2 και 4 μήνες ηλικίας, ενώ το RotaTeq χορηγείται σε 3 δόσεις στους 2, 4 και 6 μήνες. Πρόκειται για προληπτικά εμβόλια που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους να παράγει αντισώματα κατά του rotavirus. Πριν την εισαγωγή τους, ο rotavirus προκαλούσε εκατομμύρια περιπτώσεις σοβαρής γαστρεντερίτιδας και εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους ετησίως παγκοσμίως.
Το RSV immunization ΔΕΝ περιέχει porcine circovirus DNA
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του FDA και του EMA, το Beyfortus (nirsevimab) δεν περιέχει καθόλου porcine circovirus DNA ούτε οποιοδήποτε άλλο υλικό προερχόμενο από χοιρινά κύτταρα ή ιούς. Η ανάρτηση εφαρμόζει εσφαλμένα πληροφορίες από τα rotavirus εμβόλια στο RSV immunization.
Τον Ιανουάριο 2010, ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα εμβόλια rotavirus Rotarix και RotaTeq περιείχαν κατάλοιπα DNA από porcine circoviruses (ιούς γουρουνιού) χρησιμοποιώντας νέα τεχνολογία massively parallel sequencing. Η ανακάλυψη προκάλεσε προσωρινή αναστολή της χρήσης του Rotarix από το FDA μέχρι να διερευνηθεί το θέμα εκτενώς.
Μετά από λεπτομερή έρευνα από το FDA, τον EMA, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και ανεξάρτητους επιστήμονες, τα συμπεράσματα ήταν σαφή και κατηγορηματικά. Τα porcine circoviruses δεν μολύνουν ανθρώπους και δεν έχουν συσχετιστεί με καμία ανθρώπινη ασθένεια. Τα κατάλοιπα αυτά εισήχθησαν στα εμβόλια μέσω της χοιρινής θρυψίνης που χρησιμοποιείται κατά τη διαδικασία παραγωγής των κυττάρων στα οποία αναπτύσσονται οι εξασθενημένοι ιοί του εμβολίου. Είναι κατάλοιπο υλικό, όχι ενεργό συστατικό, και βρίσκεται σε απειροελαχιστες ποσότητες για αυτό ανιχθέυθηκε με πιο εξελιγμενες μεθόδους.
Οι έρευνες έδειξαν ότι το Rotarix περιείχε αυτά τα DNA κατάλοιπα από την αρχή της ανάπτυξής του, συμπεριλαμβανομένων όλων των κλινικών δοκιμών που αποδείκνυαν την ασφάλειά του. Πάνω από 69 εκατομμύρια δόσεις Rotarix και 37 εκατομμύρια δόσεις RotaTeq είχαν ήδη χορηγηθεί παγκοσμίως μέχρι το 2010. Το εξαιρετικό προφίλ ασφάλειας που παρατηρήθηκε σε κλινικές δοκιμές και στην πραγματική χρήση αντικατοπτρίζει την έκθεση σε αυτό το PCV DNA χωρίς κανένα πρόβλημα.
Τα εμβόλια rotavirus έχουν σώσει εκατομμύρια παιδιά από σοβαρή αφυδάτωση, νοσηλεία και θάνατο. Πριν την εισαγωγή τους, ο rotavirus ήταν η κύρια αιτία σοβαρής διάρροιας παγκοσμίως, προκαλώντας περίπου 527.000 θανάτους ετησίως σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Μετά την εισαγωγή των εμβολίων, έχουν αναφερθεί σημαντικές μειώσεις στις νοσηλείες και τη θνησιμότητα λόγω γαστρεντερίτιδας από rotavirus.
Το RSV immunization (Beyfortus) προσφέρει προστασία στα βρέφη από τη σοβαρή νόσο του κατώτερου αναπνευστικού που προκαλεί ο RSV, ο οποίος είναι η πιο συχνή αιτία βρογχιολίτιδας και πνευμονίας σε παιδιά κάτω του ενός έτους. Οι κλινικές δοκιμές έδειξαν μείωση κατά 76.4% στις περιπτώσεις RSV που απαιτούσαν ιατρική φροντίδα.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός βασίζεται σε θεμελιώδη σύγχυση μεταξύ διαφορετικών εμβολίων και παραπλανητική παρουσίαση επιστημονικών δεδομένων. Το RSV immunization δεν περιέχει καθόλου porcine circovirus DNA. Τα DNA fragments που αναφέρονται βρίσκονται σε εμβόλια rotavirus και έχουν κριθεί ασφαλή από όλους τους διεθνείς ρυθμιστικούς φορείς μετά από εκτενή έρευνα που διήρκεσε χρόνια. Η χρήση συναισθηματικής γλώσσας και η παρουσίαση επιστημονικών όρων εκτός πλαισίου στοχεύει στην τρομοκράτηση γονέων, όχι στην ενημέρωσή τους. Τα εμβόλια rotavirus και το RSV immunization είναι ασφαλή και αποτελεσματικά εργαλεία που σώζουν ζωές παιδιών.
Ισχυρισμός: Μόνο 2 γυναίκες δήλωσαν ενδιαφέρον για εθελοντική στράτευση στον Ελληνικό Στρατό, αποτυχία του Υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια.
Συμπέρασμα: Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Το πρόγραμμα εθελοντικής στράτευσης γυναικών στην Ελλάδα δεν έχει ξεκινήσει ακόμα και δεν έχουν ανοίξει οι αιτήσεις. Ο αριθμός “2 γυναίκες” αναφέρεται στην Κύπρο, όπου το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Οκτώβριο 2025. Πρόκειται για σύγχυση δύο διαφορετικών χωρών και προγραμμάτων.
Στις 8 Νοεμβρίου 2025, ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος δημοσίευσε ανάρτηση στο X ισχυριζόμενος ότι στην Ελλάδα “μόνο 2 γυναίκες δήλωσαν εθελόντριες στην στράτευση” και χαρακτηρίζοντας αυτό αποτυχία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια. Στην ανάρτησή του, ο Βελόπουλος κάνει αιχμηρή κριτική για την κατάσταση της εκπαίδευσης και την πολιτική του Υπουργείου, χρησιμοποιώντας τον συγκεκριμένο αριθμό ως απόδειξη αποτυχίας.
Τι ισχύει
O ισχυρισμός αυτός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και προκύπτει από σύγχυση μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας ανακοίνωσε τον Μάρτιο 2025 την εισαγωγή εθελοντικής στράτευσης γυναικών στο πλαίσιο του προγράμματος “Ατζέντα 2030” για την αναμόρφωση των Ενόπλων Δυνάμεων. Η ανακοίνωση επαναλήφθηκε τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο 2025, με το πρόγραμμα να προγραμματίζεται να ξεκινήσει το 2026.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, το πρόγραμμα θα ξεκινήσει με μια πιλοτική μονάδα 100 έως 150 εθελοντριών. Ο Υπουργός δήλωσε στο Οικονομικό Συνέδριο της Ναυτεμπορικής τον Οκτώβριο 2025: “Από το 2026, ξεκινάμε την εθελοντική στράτευση γυναικών. Θα δημιουργήσουμε μια μονάδα 100-150 εθελοντριών για να συνδέσουμε ακόμα περισσότερο τις γυναίκες με τις Ένοπλες Δυνάμεις”.
Το πρόγραμμα προβλέπει 12μηνη θητεία για γυναίκες ηλικίας 20-26 ετών, με κίνητρα όπως μοριοδότηση σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ και δυνατότητα πρόσληψης ως νοσηλευτικό προσωπικό. Η εκπαίδευση θα πραγματοποιείται σε ειδικό κέντρο στη Λαμία. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι δεν έχουν ανοίξει ακόμα αιτήσεις για το ελληνικό πρόγραμμα. Δεν υπάρχει μηχανισμός μέσω του οποίου γυναίκες να μπορούν να δηλώσουν ενδιαφέρον. Επομένως, είναι χρονολογικά αδύνατο να έχουν δηλώσει εθελόντριες στην Ελλάδα “μόνο 2 γυναίκες” .
Η κατάσταση στην Κύπρο
Στην Κύπρο, η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε τον Απρίλιο 2025 νομοθεσία που επιτρέπει την εθελοντική στράτευση γυναικών στην Εθνική Φρουρά. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Οκτώβριο 2025, με ελάχιστη θητεία 6 μήνες για γυναίκες ηλικίας 18-26 ετών.
Οι αιτήσεις έκλεισαν στις 24 Οκτωβρίου 2025. Ο Υπουργός Άμυνας της Κύπρου Βασίλης Πάλμας δήλωσε στην κρατική τηλεόραση ότι αρχικά δύο γυναίκες εκδήλωσαν ενδιαφέρον. Τελικά, στις 30-31 Οκτωβρίου 2025, μόνο μία γυναίκα κατατάχθηκε: η 22χρονη Σωτηρούλα Σπανού, που έγινε η πρώτη γυναίκα εθελόντρια στην Εθνική Φρουρά της Κύπρου.
Ο Υπουργός Πάλμας είχε ήδη προειδοποιήσει ότι η κυβέρνηση “δεν τρέφει ψευδαισθήσεις” για μεγάλη συμμετοχή, εξηγώντας ότι ο πρώτος στόχος ήταν η θέσπιση του νομικού πλαισίου.
Η σύγχυση
Είναι προφανές ότι ο αριθμός “2 γυναίκες” προέρχεται από την κυπριακή περίπτωση και όχι από την ελληνική. Η χρονική σύμπτωση (ο Βελόπουλος δημοσίευσε την ανάρτησή του λίγες ημέρες αφού η Κύπρος ανακοίνωσε τα στοιχεία συμμετοχής) και η ακρίβεια του αριθμού επιβεβαιώνουν τη σύγχυση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Πάλμας ανέφερε στις δηλώσεις του ότι “ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδος έχει θέσει στόχο να προσελκύσει 200 γυναίκες μέσα σε πέντε χρόνια”, κάνοντας σαφή τη διάκριση μεταξύ των δύο προγραμμάτων.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός του Κυριάκου Βελόπουλου ότι “μόνο 2 γυναίκες” δήλωσαν εθελόντριες στην Ελλάδα είναι ψευδής. Το πρόγραμμα εθελοντικής στράτευσης γυναικών στην Ελλάδα δεν έχει ξεκινήσει, δεν έχουν ανοίξει αιτήσεις και δεν υπάρχει μηχανισμός για δήλωση ενδιαφέροντος. Ο αριθμός αναφέρεται στην Κύπρο, όπου το πρόγραμμα λειτουργεί ήδη από τον Οκτώβριο 2025.
Ισχυρισμός: Η πικραλίδα εξαλείφει καρκινικά κύτταρα.
Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η πικραλίδα θεραπεύει τον καρκίνο στον άνθρωπο.Η πικραλίδα δεν έχει δοκιμαστεί σε ανθρώπους και δεν έχει αποδείξει καμία αντικαρκινική δράση στην πράξη. Δεν αποδειχθεί καμία σοβαρή κλινική έρευνα που να τη στηρίζει ως θεραπεία.
Μια ανάρτηση στο Facebook ισχυρίζεται οτι η πικραλίδα εξαλείφει καρκινικά κύτταρα σύμφωνα με μελέτες.
Η ομιλήτρια του συγκεκριμένου βίντεο είναι η Αμαλία Παυλίδη η οποία στην ιστοσελίδα της παρουσιάζεται ως ολιστική/συμπληρωματική θεραπεύτρια (homeopath/holistic practitioner) με ενεργή παρουσία στα social media όπου ανεβάζει βίντεο και συμβουλές για φυσικές θεραπείες και προϊόντα. Η Παυλίδη δεν διαθέτει ιατρική ειδίκευση ούτε επιστημονικές δημοσιεύσεις σε τομείς όπως η ογκολογία ή φαρμακολογία. Το περιεχόμενό της εντάσσεται στην κατηγορία των εναλλακτικών προσεγγίσεων, όχι της τεκμηριωμένης ιατρικής.
Τι ισχύει:
Η πικραλίδα πρόκειται για φυτό του γένους Taraxacum, κοινό σε όλη την Ευρώπη και ευρέως γνωστό για τα κίτρινα άνθη του και τους χαρακτηριστικούς λευκούς σπόρους που διασκορπίζονται με τον αέρα. Παραδοσιακά χρησιμοποιείται για ήπιες πεπτικές ενοχλήσεις και ως διουρητικό, χωρίς να έχει αναγνωριστεί ως θεραπεία για σοβαρές παθήσεις.
Ο ισχυρισμός ότι η πικραλίδα «εξαλείφει» καρκινικά κύτταρα βασίζεται σε παρερμηνεία προκλινικών δεδομένων εδω και εδω . Πράγματι, υπάρχουν εργαστηριακές μελέτες που δείχνουν ότι εκχυλίσματα ρίζας πικραλίδας μπορούν να επηρεάσουν ορισμένες σειρές καρκινικών κυττάρων σε πιάτα καλλιέργειας ή σε μοντέλα ποντικών. Ερευνητές όπως οι Ovadje και Chatterjee έχουν αναδείξει τέτοια αποτελέσματα σε καρκινικά κύτταρα παχέος εντέρου και μελανώματος, αντίστοιχα. Το εκχύλισμα ρίζας πικραλίδας εφαρμόστηκε απευθείας πάνω σε καρκινικά κύτταρα παχέος εντέρου και σε μικρά πειραματικά μοντέλα, με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί απόπτωση των κυττάρων.
Αυτά τα ευρήματα όμως, παρότι υποδεικνύουν υποσχομενες κατευθυνσεις, δεν μεταφράζονται σε κλινική αποτελεσματικότητα. Η συντριπτική πλειονότητα των ουσιών που φαίνονται «θαυματουργές» σε εργαστηριακό επίπεδο αποτυγχάνουν όταν φτάνουν σε ανθρώπινες δοκιμές, είτε επειδή δεν είναι ασφαλείς είτε επειδή ο ανθρώπινος οργανισμός δεν τις μεταβολίζει με τον τρόπο που θα απαιτούσε μια θεραπεία. Χωρίς ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το εκχύλισμα απορροφάται, σε ποια δόση θα ήταν ασφαλές, αν προκαλεί τοξικότητα, αν επηρεάζει άλλα φάρμακα, ή αν μπορεί να φτάσει καν στους ιστούς όπου υπάρχουν οι όγκοι.
Όλα αυτά τα ευρήματα περιορίζονται αυστηρά σε προκλινικό επίπεδο. Δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες σε ανθρώπους που να αξιολογούν την πικραλίδα ως αντικαρκινική θεραπεία. Ούτε φάσεις Ι, ούτε φάσεις ΙΙ, ούτε φάσεις ΙΙΙ.
Κανένα ιατρικό ίδρυμα και καμία ογκολογική εταιρεία και κανένας διεθνής οργανισμός δεν την αναγνωρίζει ως θεραπευτική επιλογή. Όπως σημειώνει το Cancer Research UK, το να περάσει κάποια φαρμακευτική αγωγή από τα εργαστηριακά ευρήματα στην πραγματική ιατρική πράξη είναι εξαιρετικά δύσκολο και η πλειονότητα των ουσιών αποτυγχάνει σε κλινικό περιβάλλον. Επίσης, το National Center for Complementary and Integrative Health των ΗΠΑ επισημαίνει πως δεν υπάρχουν εγκεκριμένες ιατρικές ενδείξεις για τη χρήση της σε καρκινικές νόσους.
Συμπέρασμα
Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η πικραλίδα θεραπεύει τον καρκίνο στον άνθρωπο.Η πικραλίδα δεν έχει δοκιμαστεί σε ανθρώπους και δεν έχει αποδειχθεί καμία αντικαρκινική δράση στην πράξη. Δεν υπάρχει καμία σοβαρή κλινική έρευνα που να τη στηρίζει ως θεραπεία.
Ισχυρισμός: “Η θνησιμότητα από ιλαρά στην Αγγλία μειώθηκε κατά 99,95% από το 1911-1920 μέχρι το 1960 χωρίς εμβόλια. Όχι δεν είναι το εμβόλιο που έκανε τη δουλειά”
Συμπέρασμα: Ο ισχυρισμός είναι παραπλανητικός. Ενώ είναι αλήθεια ότι οι θάνατοι από ιλαρά μειώθηκαν πριν την εισαγωγή του εμβολίου, η ανάρτηση συγχέει τη θνησιμότητα με τη νοσηρότητα και αγνοεί κρίσιμα στοιχεία: η ιλαρά συνέχιζε να προσβάλλει εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο, προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές, νοσηλείες και θανάτους που μόνο το εμβόλιο κατάφερε να εξαλείψει.
Ανάρτηση που κυκλοφορεί στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης (εδώ και εδώ) παρουσιάζει στατιστικά στοιχεία για τη θνησιμότητα από ιλαρά στην Αγγλία και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μείωση της θνησιμότητας έγινε χωρίς εμβόλια. Το μήνυμα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: “Ιλαρά 1911-1920: Αγόρια, 2.57 ανά 1000 γεννήσεις, Κορίτσια 2.17 ανά 1000 γεννήσεις. 1960: Αγόρια, 0 ανά 1000 γεννήσεις, Κορίτσια 0.01 ανά 1000 γεννήσεις. Μείωση θνησιμότητας αποδιδόμενη στην ιλαρά μόνο 99.95% από το 1911-1920 ως το 1960. ΧΩΡΙΣ ΕΜΒΟΛΙΑ.”
Τι ισχύει
Είναι αλήθεια ότι οι θάνατοι από ιλαρά στην Αγγλία και την Ουαλία μειώθηκαν σημαντικά πριν την εισαγωγή του εμβολίου το 1968. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι θάνατοι μειώθηκαν από περίπου 307 το 1949 σε 98 το 1959 (Πηγή). Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, καταγράφονταν περίπου 100 θάνατοι ετησίως από οξεία ιλαρά (Πηγή 1, Πηγή 2).
Αυτή η μείωση οφειλόταν σε βελτιωμένη διατροφή, καλύτερη ιατρική φροντίδα και τη διαθεσιμότητα αντιβιοτικών που μπορούσαν να θεραπεύσουν δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις όπως η πνευμονία, που ήταν οι κύριες αιτίες θανάτου σε περιπτώσεις ιλαράς (Πηγή 1, Πηγή 2, Πηγή 3). Όπως επισημαίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, “στις ανεπτυγμένες χώρες, οι εξελίξεις στην υγεία των κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης διατροφής, σήμαινε ότι τα ποσοστά θνησιμότητας είχαν μειωθεί μέχρι τον εικοστό αιώνα. Η διαθεσιμότητα αντιβιοτικών, αν και ανίσχυρων εναντίον του ίδιου του ιού, μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην καταπολέμηση επιπλοκών όπως η βακτηριακή πνευμονία” (Πηγή).
Η μεγαλύτερη παραπλάνηση της ανάρτησης είναι ότι συγκεντρώνεται αποκλειστικά στους θανάτους και αγνοεί εντελώς τα κρούσματα της νόσου. Πριν από την εισαγωγή του εμβολίου το 1968, μεταξύ 160.000 και 800.000 κρουσμάτων ιλαράς αναφέρονταν ετησίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, με κορυφώσεις κάθε δύο χρόνια (Πηγή 1, Πηγή 2, Πηγή 3). Σχεδόν κάθε παιδί προσβαλλόταν από ιλαρά πριν φτάσει στην ενηλικίωση (Πηγή).
Αυτό συνέβαινε παρά τις βελτιωμένες συνθήκες διαβίωσης, επειδή η ιλαρά είναι εξαιρετικά μεταδοτική και μεταδίδεται μέσω του αέρα. Η καλύτερη υγιεινή και το καθαρό νερό, που βοήθησαν στον έλεγχο ασθενειών όπως η χολέρα και ο τυφοειδής πυρετός, είχαν ελάχιστο αντίκτυπο στη μετάδοση της ιλαράς (Πηγή). Όπως επισημαίνουν ερευνητές, “ο ιός της ιλαράς μεταδίδεται από τον αέρα, οπότε βελτιώσεις στην υγιεινή, όπως το καθαρό νερό ή τα καλύτερα συστήματα αποχέτευσης, δεν μειώνουν τη μετάδοσή του. Επειδή η ιλαρά είναι τόσο μεταδοτική, σχεδόν κάθε παιδί εξακολουθούσε να προσβάλλεται από ιλαρά πριν διατεθούν τα εμβόλια” (Πηγή).
Γραφημα 1: Κρούσματα Ιλαράς στην Αγγλία και Ουαλία 1940-2024. Τα γραφήματα δείχνουν την πραγματική εικόνα, ενώ οι θάνατοι μειώθηκαν, τα κρούσματα παρέμειναν υψηλά μέχρι την εισαγωγή των εμβολίων.
Ακόμη και όταν οι θάνατοι μειώθηκαν, η ιλαρά παρέμεινε σοβαρή ασθένεια με σημαντικές επιπλοκές. Πριν από τα εμβόλια, η νόσος προκαλούσε χιλιάδες νοσηλείες κάθε χρόνο για επιπλοκές όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, ωτίτιδα και διάρροια (Πηγή 1, Πηγή 2). Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, μεταξύ 1970 και 1988 στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξακολουθούσαν να καταγράφονται κατά μέσο όρο 13 οξείς θάνατοι από ιλαρά κάθε χρόνο, παρ’όλες τις βελτιώσεις στη διατροφή και την ιατρική φροντίδα (Πηγή).
Περίπου ένα στα είκοσι παιδιά με ιλαρά ανέπτυσσε πνευμονία, και περίπου ένα στα χίλια ανέπτυσσε εγκεφαλικό οίδημα που μπορούσε να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στον εγκέφαλο, κώφωση, τύφλωση ή θάνατο (Πηγή 1, Πηγή 2). Ακόμη και η επιβίωση από μια μόλυνση από ιλαρά δεν τερμάτιζε τον κίνδυνο θανάτου, με την ύπαρξη μιας πολύ σπάνιας, θανατηφόρας επιπλοκής που ονομάζεται υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα (SSPE) η οποία μπορούσε να εκδηλωθεί μία έως δύο δεκαετίες αργότερα, προκαλώντας σταδιακή επιδείνωση μέχρι το άτομο να μπει σε κώμα και τελικά να πεθάνει (Πηγή 1).
Μετά την έναρξη του εμβολιασμού κατά της ιλαράς το 1968, τα κρούσματα μειώθηκαν σημαντικά (Πηγή). Όταν εισήχθη το εμβόλιο MMR για όλα τα παιδιά το 1988 με κάλυψη που υπερέβαινε το 90%, οι γνωστοποιήσεις ιλαράς μειώθηκαν στα χαμηλότερα επίπεδα από τότε που άρχισαν τα αρχεία (Πηγή 1, Πηγή 2).
Από την εισαγωγή του εμβολίου κατά της ιλαράς το 1968, εκτιμάται ότι έχουν αποτραπεί 20 εκατομμύρια κρούσματα ιλαράς και 4.500 θάνατοι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο (Πηγή). Παγκοσμίως, ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς έχει αποτρέψει εκατομμύρια θανάτους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ερευνητών, περίπου 94 εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί από τα εμβόλια κατά της ιλαράς τα τελευταία 50 χρόνια, καθιστώντας τα τα πιο σωτήριους εμβόλια παιδικής ηλικίας που χρησιμοποιούνται σήμερα (Πηγή 1, Πηγή 2).
Η βελτιωμένη διατροφή και η ιατρική φροντίδα βοήθησαν τα παιδιά να επιβιώνουν από τις επιπλοκές της ιλαράς, αλλά δεν εμπόδισαν τη νόσο (Πηγή 3). Τα αντιβιοτικά μπορούσαν να θεραπεύσουν δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις αλλά όχι τον ίδιο τον ιό της ιλαράς. Το εμβόλιο εμπόδισε τους ανθρώπους να προσβληθούν από ιλαρά εξαρχής. Αυτό εξάλειψε όχι μόνο τους περισσότερους θανάτους αλλά και τις εκατοντάδες χιλιάδες κρούσματα, νοσηλείες και σοβαρές επιπλοκές που συνέβαιναν κάθε χρόνο (Πηγή). Τα εμβόλια, λοιπόν, προλαμβάνουν την ίδια τη νόσο, και όχι μόνο το θάνατο.
Γραφημα 2: Θάνατοι vs Νοσηρότητα. Οι θάνατοι μειώθηκαν πριν τα εμβόλια χάρη στην καλύτερη θεραπεία, αλλά τα κρούσματα παρέμειναν τεράστια μέχρι τον εμβολιασμό.
Όλες οι μεγάλες επιστημονικές και υγειονομικές αρχές συμφωνούν για την αξία των εμβολίων κατά της ιλαράς. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τονίζει ότι η ιλαρά παραμένει μία από τις κύριες αιτίες θανάτου μεταξύ των παιδιών παγκοσμίως σε περιοχές με χαμηλή κάλυψη εμβολιασμού (Πηγή). Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) αναφέρει ότι πριν από τη διαθεσιμότητα του εμβολίου το 1963, σχεδόν κάθε παιδί προσβαλλόταν από ιλαρά μέχρι την ηλικία των 15 ετών, με 3 έως 4 εκατομμύρια κρούσματα και περίπου 500 θανάτους και 48.000 νοσηλείες κάθε χρόνο μόνο στις ΗΠΑ (Πηγή).
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου υπογραμμίζει ότι “πριν από την εισαγωγή του εμβολιασμού κατά της ιλαράς το 1968, περίπου 100 παιδιά το χρόνο στην Αγγλία και την Ουαλία πέθαιναν από τη νόσο” και ότι “μετά την εισαγωγή του εμβολίου MMR τον Οκτώβριο του 1988 και την επίτευξη επιπέδων κάλυψης άνω του 90%, οι γνωστοποιήσεις ιλαράς μειώθηκαν προοδευτικά στα χαμηλότερα επίπεδα από τότε που άρχισαν να τηρούνται αρχεία” (Πηγή 1, Πηγή 2).
Σήμερα, σε περιοχές όπου η κάλυψη του εμβολιασμού έχει μειωθεί, η ιλαρά επανέρχεται. Το 2024 στην Αγγλία καταγράφηκαν 2.911 επιβεβαιωμένα κρούσματα ιλαράς, ο υψηλότερος αριθμός κρουσμάτων που καταγράφηκε ετησίως από το 2012 (Πηγή). Οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις αφορούσαν ανεμβολίαστα παιδιά κάτω των 10 ετών (Πηγή). Αυτό αποδεικνύει ότι χωρίς εμβολιασμό, η ιλαρά επιστρέφει γρήγορα, ακριβώς όπως ήταν πριν από την εισαγωγή του εμβολίου.
Η επιστροφή της ιλαράς σε περιοχές με χαμηλή κάλυψη εμβολιασμού δείχνει ξεκάθαρα ότι μόνο η βελτιωμένη διατροφή και τα αντιβιοτικά δεν είναι αρκετά για να εξαλείψουν τη νόσο (Πηγή). Απαιτείται εμβολιασμός για να προληφθούν τα κρούσματα, οι νοσηλείες, οι μόνιμες βλάβες και οι θάνατοι.
Συμπέρασμα
Όντως η θνησιμότητα από ιλαρά μειώθηκε σημαντικά πριν την εισαγωγή του εμβολίου, η πληροφορία αυτή παρουσιάζεται εκτός πλαισίου και δεν μειώνει τη σημασία των εμβολίων. Πριν από τα εμβόλια, εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά εξακολουθούσαν να προσβάλλονται από ιλαρά κάθε χρόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποφέροντας από σοβαρές επιπλοκές, νοσηλείες και θανάτους. Η βελτιωμένη διατροφή και τα αντιβιοτικά βοήθησαν περισσότερα παιδιά να επιβιώσουν, αλλά δεν εμπόδισαν τη νόσο. Από την εισαγωγή του εμβολίου, έχουν αποτραπεί εκατομμύρια κρούσματα, νοσηλείες και θάνατοι. Τα εμβόλια κατά της ιλαράς εκτιμάται ότι έχουν σώσει 94 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως τα τελευταία 50 χρόνια.
