Ισχυρισμός: Σας έπεισαν τα αιτία που ανακοινώθηκαν για τη φονική πυρκαγιά. Ούτε που κάηκε το φίλτρο του τσιγάρου.
Συμπέρασμα: Τα αποτσίγαρα μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά, ειδικά σε ξηρό καιρό με άνεμο. Το γεγονός ότι το φίλτρο δεν κάηκε στην πυρκαγιά της επαρχίας Λεμεσού δεν αναιρεί το πόρισμα της AFT, καθώς η οξική κυτταρίνη είναι ανθεκτική στη θερμότητα. Δεν υπάρχει καμία άλλη αξιόπιστη ένδειξη για την πρόκληση της πυρκαγιάς από διαφορετική αιτία.
Τι ισχύει
Μετά τις μεγάλες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στην Κύπρο τον Ιούλιο του 2025 στην ορεινή Λεμεσό, η πυρκαγιά ξεκίνησε από την κοινότητα Μαλιάς και εξαπλώθηκε αστραπιαία λόγω των ισχυρών ανέμων στις γύρω περιοχές, πλήττοντας τουλάχιστον δέκα κοινότητες. Η Κυπριακή Δημοκρατία ζήτησε τη συνδρομή της υπηρεσίας Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives (Γραφείο Αλκοόλ, Καπνού, Πυροβόλων Όπλων και Εκρηκτικών – ATF) των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η ATF μελέτησε τα αίτια της πυρκαγιάς και κατέληξε στο ότι «η πυρκαγιά προκλήθηκε από υλικά καπνίσματος που απορρίφθηκαν με ακατάλληλο τρόπο και κατηγοριοποίησε την πυρκαγιά ως τυχαία» («the fire was caused by improperly discarded smoking materials and classified the fire cause as accidental»). Η ATF εντόπισε δύο αποτσίγαρα στο σημείο έναρξης της φωτιάς που το ένα έφερε εμφανείς θερμικές αλλοιώσεις. Εναλλακτικά αίτια (ηλεκτρικά δίκτυα, εμπρησμός, κεραυνοί, κ.λπ.) αποκλείστηκαν. Οι συνθήκες (39–44 °C, υγρασία 19%, ισχυρός άνεμος, παρατεταμένη ξηρασία) κρίθηκαν 100% ευνοϊκές για ανάφλεξη από καύτρα τσιγάρου όπως επισήμανε και η έρευνα.
Στο δημόσιο διάλογο, πολλοί αμφισβήτησαν το πόρισμα της επειδή το φίλτρο του τσιγάρου «δεν φαίνεται καμένο» στη φωτογραφία που κυκλοφόρησε.
Μελέτη σε φυσικά υποστρώματα (π.χ. πευκοβελόνες) δείχνουν ότι τσιγάρα μπορούν να προκαλέσουν φωτιά όταν η υγρασία της καύσιμης ύλης είναι <10% και υπάρχει άνεμος. Ο χρόνος ανάφλεξης κυμαίνεται 2,7–7 λεπτά.Ακόμη και τα «fire-safe» τσιγάρα (που έχουν σχεδιαστεί να σβήνουν μόνα τους) μπορούν να προκαλέσουν ανάφλεξη υπό ξηρές καιρικές συνθήκες.
Το φίλτρο είναι κατασκευασμένο από κυτταρίνη οξική (cellulose acetate), ένα θερμοπλαστικό πολυμερές. Η θερμοκρασία αποσύνθεσης της οξικής κυτταρίνης είναι 230–260 °C, πολύ υψηλότερη από την ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης ξερών χόρτων (~200 °C).
Έτσι, η καύτρα (400–700 °C) μπορεί να αναφλέξει τη βλάστηση αλλά να αφήσει το φίλτρο σχετικά άθικτο. Συνήθως, απλώς μαυρίζει ή λιώνει στην άκρη (Πηγη 1 Πηγη 2).
Το μαυρισμένο άκρο είναι εκεί όπου η καύτρα ήρθε σε επαφή με καύσιμη ύλη φύλλα η χόρτα εκεί παρατηρείται ατελής καύση και εναπόθεση στάχτης ή καπνιάς.Το φίλτρο παραμένει λευκό, γιατί η θερμότητα δεν μεταδίδεται σε βαθμό που να αλλοιώσει το πολυμερές. Στην πράξη, μπορεί μόνο να κιτρινίσει από πίσσα ή να λιώσει ελαφρά σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, αλλά δεν καίγεται όπως το χαρτί. Η ανισομερής εικόνα (καμένο αριστερά – ανέπαφο δεξιά) είναι απολύτως φυσιολογική.
Σύμφωνα με την 46 σελίδων Έκθεση Προέλευσης και Αιτίας της ATF, οι ερευνητές κατέληξαν ότι η πυρκαγιά κοντά στη Μάλια προκλήθηκε από απρόσεκτη απόρριψη τσιγάρων στην άκρη του δρόμου, αφού απέκλεισαν άλλες πιθανές αιτίες όπως ηλεκτρικές βλάβες, κεραυνούς ή εμπρηστικές ενέργειες. Η παρουσία αποτσίγαρων στην περιοχή έναρξης, σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες, την ξηρασία και τους ισχυρούς ανέμους, δημιούργησαν ιδανικές συνθήκες ανάφλεξης. Ως εκ τούτου, η πυρκαγιά ταξινομήθηκε επίσημα ως ατύχημα. Εικόνες από την έκθεση της ATF (σελίδες 40 και 41).
Συμπέρασμα: Τα αποτσίγαρα μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά, ειδικά σε ξηρό καιρό με άνεμο. Το γεγονός ότι το φίλτρο δεν κάηκε στην πυρκαγιά της επαρχίας Λεμεσού δεν αναιρεί το πόρισμα της AFT, καθώς η οξική κυτταρίνη είναι ανθεκτική στη θερμότητα. Δεν υπάρχει καμία άλλη αξιόπιστη ένδειξη για την πρόκληση της πυρκαγιάς από διαφορετική αιτία.
