Ισχυρισμός: Τα καλώδια της ΑΗΚ ευθύνονται για μεγάλο αριθμό δασικών πυρκαγιών στην Κύπρο, προκαλώντας πυρκαγιές ακόμα και σε απομακρυσμένες περιοχές.
Συμπέρασμα: Αν και είναι γεγονός ότι βλάβες ή σπινθήρες από ηλεκτροφόρα καλώδια μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιές, τα δεδομένα δείχνουν ότι ο συγκεκριμένος παράγοντας δεν αποτελεί την κυρίαρχη αιτία δασικών πυρκαγιών στην Κύπρο. Οι σημαντικότερες αιτίες περιλαμβάνουν σκόπιμες ενέργειες (εμπρησμοί) και αγροτικές δραστηριότητες. Παρόλα αυτά, η επικινδυνότητα των καλωδίων παραμένει, ειδικά κατά την καλοκαιρινή περίοδο, όταν η ξηρασία αυξάνει την πιθανότητα ανάφλεξης της βλάστησης.
Ο ισχυρισμός αυτός πηγάζει από τις ανησυχίες για πυρκαγιές σε περιοχές με ηλεκτροφόρα καλώδια. Η παρουσία τους κοντά σε δασικές και αγροτικές περιοχές είναι συνηθισμένη, ιδιαίτερα στην Κύπρο, όπου το δίκτυο ηλεκτρισμού καλύπτει εκτεταμένα αγροτικά και ημιορεινά τμήματα. Οι ανησυχίες εντείνονται από περιστατικά στα οποία σπινθήρες ή βραχυκυκλώματα στα καλώδια έχουν συνδεθεί με την εκδήλωση πυρκαγιών, κυρίως σε περιοχές όπου τα καλώδια βρίσκονται κοντά σε ξηρή βλάστηση ή δέντρα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο ανάφλεξης.
Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης συχνά αναδεικνύουν αυτόν τον ισχυρισμό όταν πυρκαγιές εκδηλώνονται κοντά σε ηλεκτροφόρα καλώδια, ενισχύοντας έτσι την ανησυχία της κοινής γνώμης.
Σύμφωνα με αναφορές, περίπου 150 πυρκαγιές ετησίως αποδίδονται σε καλώδια ή υποσταθμούς της ΑΗΚ, με 100 από αυτές να εκδηλώνονται σε αγροτικές περιοχές και 50-60 σε δασικές. Αυτό υποστηρίχθηκε σε σύσκεψη υπό την υπουργό Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου τον περασμένο Αύγουστο (2024), από τον πρόεδρο της ΑΗΚ Γεώργιο Πέτρου και διευθυντές του Τμήματος Δασών Σάββα Ιεζεκιήλ και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αρχιπύραρχο Νίκο Λογγίνο, καθώς και υπηρεσιακούς παράγοντες.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η ΑΗΚ έχει ξεκινήσει μελέτες για τον εντοπισμό επικίνδυνων σημείων και προγραμματίζει την αντικατάσταση παλαιών μετασχηματιστών με σύγχρονους, κλειστού τύπου, που περιορίζουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Επιπλέον, εξετάζεται η μόνωση των καλωδίων και η τοποθέτηση ειδικών στηριγμάτων για την αποφυγή επαφής μεταξύ τους. Η ΑΗΚ συνεργάζεται με το Υπουργείο Γεωργίας και το Τμήμα Δασών για τη σύσταση μόνιμης ομάδας εργασίας, με στόχο τη μείωση του κινδύνου πυρκαγιών από τα ηλεκτροφόρα καλώδια.
Παρότι δεν μπορεί να αποκλειστεί ο ρόλος των ηλεκτροφόρων καλωδίων σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αιτίες των πυρκαγιών είναι συχνά πολυπαραγοντικές:
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την αναφορά για τις δασικές πυρκαγιές στην Κύπρο την περίοδο 2000-2023, οι δασικές πυρκαγιές αποδίδονται σε διάφορες αιτίες, όπως:
Σκόπιμες ενέργειες: 27% των πυρκαγιών αποδίδονται σε εμπρησμούς.
Γεωργικές δραστηριότητες: 17% των πυρκαγιών προέρχονται από αγροτικές δραστηριότητες.
Φυσικές αιτίες (όπως κεραυνοί): 13%.
Βραχυκύκλωμα σε ηλεκτροφόρα καλώδια: 3% των περιστατικών πυρκαγιών αποδίδονται σε βραχυκυκλώματα ή άλλες ηλεκτρικές δυσλειτουργίες.
Αυτά τα δεδομένα έρχονται σε αντίθεση σε όσα έχουν αναφερθεί πιο πάνω. Δείχνουν ότι, παρότι τα καλώδια συμβάλλουν πράγματι στην πρόκληση πυρκαγιών, το ποσοστό είναι 3% που αντιστοιχεί σε 47 δασικές πυρκαγιές την περίοδο 2000-2023, σε σχέση με άλλες αιτίες, όπως οι εμπρησμοί και οι γεωργικές εργασίες. Συνολικά, 9 στις 10 πυρκαγιές προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες, με το 48% (για την περίοδο 2013-2023) να αφορά εμπρησμούς.
Συμπέρασμα
Αν και είναι γεγονός ότι βλάβες ή σπινθήρες από ηλεκτροφόρα καλώδια μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιές, τα δεδομένα δείχνουν ότι ο συγκεκριμένος παράγοντας δεν αποτελεί την κυρίαρχη αιτία δασικών πυρκαγιών στην Κύπρο. Οι σημαντικότερες αιτίες περιλαμβάνουν σκόπιμες ενέργειες (εμπρησμοί) και αγροτικές δραστηριότητες. Παρόλα αυτά, η επικινδυνότητα των καλωδίων παραμένει, ειδικά κατά την καλοκαιρινή περίοδο, όταν η ξηρασία αυξάνει την πιθανότητα ανάφλεξης της βλάστησης.
